Project Gutenberg's Tri Noveloj de Usona Verkisto Bret Harte, by Bret Harte  
  
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with  
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or  
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included  
with this eBook or online at www.gutenberg.org  
  
  
Title: Tri Noveloj de Usona Verkisto Bret Harte  
  
Author: Bret Harte  
  
Translator: Edwin Grobe  
  
Release Date: March 29, 2007 [EBook #20931]  
  
Language: Esperanto  
  
Character set encoding: UTF-8  
  
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK TRI NOVELOJ DE USONA ***  
  
  
  
  
Produced by Robert L. Read, William Patterson and the  
Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net  
  
  
  
  
  
  

Est'is bru'konfuz'o en Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Ne tem'is pri batal'o, ĉar en 1850 ti'aĵ'o ne est'is sufiĉ'e mal'kutim'a por kun'ven'ig'i la tut'a'n setl'ej'o'n. Ne nur la fos'aĵ'o'j kaj pretend'ej'o'j est'is for'las'it'a'j, sed Tutleo-Nutr'o'var'ej'o kontribu'is si'a'j'n vet'lud'ist'o'j'n, kiu'j, ni memor'u, daŭr'ig'is trankvil'e si'a'n lud'ad'o'n en la tag'o kiam Franc'a Peĉjo kaj Kanak'a Joĉjo si'n mort'paf'is unu la ali'a'n trans la vend'o'tabl'o'n de la antaŭ'ĉambr'o. La tut'a kamp'ad'ej'o trov'iĝ'is en kun'ven'o antaŭ krud'a kaban'o ĉe la ekster'a lim'o de la mal'plen'ej'o. Inter'parol'ad'o okaz'is en mal'laŭt'a ton'o, sed vir'in'a nom'o ripet'iĝ'is oft'e. Est'is nom'o sufiĉ'e kon'at'a en la kamp'ad'ej'o: "Ĉerokea Sanjo."

Ebl'e pli bon'e est'us mal'mult'e parol'i pri ŝi. Ŝi est'is krud'a kaj, ni tim'u, eg'e pek'a vir'in'o. Sed en tiu temp'o ŝi est'is la sol'a vir'in'o en Ror'a-Kamp'ad'ej'o, kaj ĵus tiam kuŝ'is en mal'facil'eg'a embaras'o, kiam ŝi plej mult'e bezon'is la fleg'ad'o'n de si'a seks'o. Diboĉ'em'a, for'las'it'a, ne're'valor'ig'ebl'a, ŝi sufer'is tamen martir'ec'o'n jam sufiĉ'e mal'facil'a'n por toler'i kiam vual'it'a'n per kompat'a vir'in'ec'o, sed nun terur'a'n en si'a sol'ec'o. La pra'a mal'ben'o sur'fal'is ŝi'n en tiu origin'a izol'ec'o dev'int'a tiel tim'eg'ind'ig'i la pun'o'n de la unu'a pek'o. Est'is, ebl'e, trajt'o de la pent'o'pag'o de ŝi'a pek'o, tio ke, en moment'o kiam plej'mult'e mank'is al ŝi la intuici'a'j tener'ec'o kaj pri'zorg'o de si'a seks'o, ŝi renkont'is nur la du'on'mal'estim'a'j'n vizaĝ'o'j'n de si'a'j maskl'a'j kun'est'ant'o'j. Tamen kelk'a'j el la spekt'ant'o'j est'is, mi opini'as, kor'tuŝ'it'a'j per ŝi'a'j sufer'ad'o'j. Sanĉjo Tiptono pens'is ke "mal'facil'as por Sanjo," kaj, pri'medit'ant'e ŝi'a'n kondiĉ'o'n, dum moment'o nobl'e kaj provizor'e forges'is tio'n ke li ten'is as'o'n kaj du dam'o'j'n en si'a manik'o.

Est'os vid'at'e, ankaŭ, ke la situaci'o est'is original'a. Mort'o'j est'is neniel mal'kutim'a'j en Ror'a-Kamp'ad'ej'o, sed nask'iĝ'o est'is nov'aĵ'o. Hom'o'j jam est'is for'send'it'a'j el la kamp'ad'ej'o efik'e, definitiv'e kaj sen la ebl'o de re'ven'o, sed jen est'is la unu'a foj'o ke iu ajn prezent'iĝ'is ab initio. Tial la ekscit'iĝ'o.

"Vi en'ir'u tie'n, Stuĉjo," dir'is eminent'a civit'an'o kon'at'a kiel "Kentuko," al'parol'ant'e unu el la lant'ant'o'j. "En'ir'u tie'n kaj kontrol'u kio'n vi pov'as far'i. Vi est'as spert'ul'o pri ti'aĵ'o'j."

Ebl'e la elekt'o est'is taŭg'a. Stuĉjo jam est'is, en ali'a'j klimat'o'j, la laŭ'supoz'a ĉef'o de du famili'o'j; efektiv'e, est'is al iu leĝ'a sen'formal'ec'o okaz'e de la koncern'a'j event'o'j ke Ror'a-Kamp'ad'ej'o—urb'o de rifuĝ'o—ŝuld'is li'a'n kompani'o'n. La hom'amas'o aprob'is la elekt'o'n kaj Stuĉjo est'is sufiĉ'e saĝ'a por ced'i al la plej'mult'o. La pord'o ferm'iĝ'is mal'antaŭ la por'okaz'a kirurg'o kaj akuŝ'ist'o, kaj Ror'a-Kamp'ad'ej'o sid'iĝ'is ekster'e, fum'is si'a'n pip'o'n, kaj atend'is la rezult'o'n.

La kun'ven'int'ar'o nombr'is ĉirkaŭ cent vir'o'j'n. Unu-du el tiu'j est'is efektiv'a'j fuĝ'int'o'j de justic'o, kelk'a'j est'is krim'ul'o'j kaj ĉiu'j est'is sen'disciplin'a'j. Fizik'e ili el'montr'is neni'a'n indik'o'n pri si'a'j antaŭ'a'j viv'o'j kaj karakter'o'j. La plej ofend'a kanajl'o hav'is Rafael'a'n vizaĝ'o'n, kun abund'o da blond'a har'ar'o; Okhursto, vet'lud'ist'o, hav'is la melankoli'a'n aspekt'o'n kaj intelekt'a'n abstrakt'ec'o'n de Hamlet'o; la plej aplomb'a kaj plej kuraĝ'a vir'o est'is alt'a je nur iom pli ol kvin fut'o'j kaj hav'is dolĉ'a'n voĉ'o'n kaj embaras'it'a'n timid'a'n manier'o'n. La termin'o "krud'ul'o'j" aplik'it'a al ili est'is diferenc'ig'o pli ol difin'o. Ebl'e pri la minor'a'j detal'o'j de fingr'o'j, pied'fingr'o'j, orel'o'j, ktp. pov'as est'i ke la kamp'ad'ej'o iom mank'is, sed tiu'j mal'grav'a'j preter'las'o'j ne mal'pli'ig'is ili'a'n agreg'it'a'n potenc'o'n. La plej fort'a vir'o hav'is nur tri fingr'o'j'n sur la dekstr'a man'o; la plej lert'a paf'ist'o hav'is sol'a'n okul'o'n.

Tia est'is la fizik'a aspekt'o de la vir'o'j dis'iĝ'int'a'j ĉirkaŭ la kaban'o. La kaban'o kuŝ'is en tri'angul'a val'o, inter du mont'et'o'j kaj river'o. La sol'a el'ir'ej'o est'is krut'a pad'o trans la supr'o'n de mont'et'o al'front'ant'a la kaban'o'n, nun lum'ig'at'a'n de la lev'iĝ'ant'a lun'o. Ebl'e la sufer'ant'a vir'in'o vid'is ĝi'n de la krud'a lit'benk'o sur kiu ŝi kuŝ'is—vid'is ĝi'n supr'e'n'serpent'ad'i kiel arĝent'a faden'o ĝis perd'iĝ'i en la supr'a'j stel'o'j.

Fajr'o de velk'int'a'j pin'branĉ'o'j al'don'is greg'em'ec'o'n al la kun'ven'o. Iom post iom la natur'a gaj'ec'o de Ror'a-Kamp'ad'ej'o re'ven'is. Vet'aĵ'o'j est'is liber'e propon'it'a'j kaj agnosk'it'a'j pri la rezult'o. Tri kontraŭ kvin ke "Sanjo tra'viv'os la afer'o'n;" eĉ ke la infan'o tra'viv'us; flank'vet'aĵ'o'j pri la seks'o kaj haŭt'kolor'o de la al'ven'ont'a fremd'ul'o. Mez'e de ekscit'it'a diskut'ad'o ek'bru'o lev'iĝ'is inter tiu'j plej proksim'a'j al la pord'o kaj la kamp'ad'ej'o halt'is por aŭskult'i. Super la ŝancel'iĝ'ad'o kaj la ĝem'ad'o de la pin'arb'o'j, la hast'a flu'ad'o de la river'o kaj la krepit'ad'o de la fajr'o, alt'iĝ'is akut'a plend'em'a kri'o—kri'o kiel neni'o aŭd'it'a antaŭ'e en la kamp'ad'ej'o. La pin'o'j ĉes'is ĝem'i, la river'o ĉes'is hast'i, la fajr'o ĉes'is krepit'i. Ŝajn'is ke ankaŭ la Natur'o halt'is por aŭskult'i.

La kamp'ad'ej'o sur'pied'iĝ'is kvazaŭ sol'a'vir'e! Oni propon'is eksplod'ig'i barel'o'n da pulv'o, sed, en konsider'ad'o pri la situaci'o de la patr'in'o, pli bon'a'j konsil'o'j reg'is kaj nur kelk'a'j revolver'o'j est'is paf'it'a'j; ĉar, ĉu pro la krud'a kirurgi'o de la kamp'ad'ej'o, ĉu pro ali'a kial'o, Ĉerokea Sanjo sink'is rapid'e. En la daŭr'o de sol'a hor'o ŝi supr'e'n'grimp'is, por tiel dir'i, laŭ tiu mal'facil'a voj'o konduk'ant'a ĝis la stel'o'j, kaj tiel el'pas'is Ror'a-Kamp'ad'ej'o'n, ĝi'a'j'n pek'ad'o'n kaj hont'o'n, por ĉiam. Mi ne kred'as ke la anonc'o mult'e ĝen'is ili'n, krom en spekulativ'ad'o pri la sort'o de la infan'o. "Ĉu li pov'as tra'viv'i nun?" oni demand'is Stuĉjon. Tiu respond'is dub'em'e. La sol'a ceter'a est'aĵ'o de la seks'o kaj patr'in'a kondiĉ'o de Ĉerokea Sanjo en la setl'ej'o est'is azen'in'o. Okaz'is kelk'e da konjekt'ad'o pri taŭg'ec'o, sed oni prov'is la eksperiment'o'n. Tio est'is mal'pli problem'a ol la antikv'a pri'trakt'o de Romul'o kaj Rem'o, kaj ver'ŝajn'e egal'e sukces'a.

Kiam tiu'j detal'o'j est'is fin'aranĝ'it'a'j, kio for'konsum'is ceter'a'n hor'o'n, la pord'o est'is mal'ferm'it'a kaj la anticip'a vir'amas'o jam form'iĝ'int'a en vic'o'n en'ir'is unu post la ali'a. Apud la mal'alt'a benk'o aŭ bret'o, sur kiu la patr'in'a figur'o relief'iĝ'is sever'e sub la kovr'il'o'j, star'is pin'tabl'o. Sur tiu est'is met'it'a kandel'skatol'o, en kiu, vind'it'e en bril'a ruĝ'a flanel'o, kuŝ'is la plej last'a'temp'a al'ven'int'o de Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Apud la kandel'skatol'o est'is met'it'a ĉapel'o. Ĝi'a util'ig'o baldaŭ indik'iĝ'is. "Sinjor'o'j," dir'is Stuĉjo kun rar'a miks'aĵ'o de aŭtoritat'o kaj laŭ'ofic'a mem'kontent'o,—"Sinjor'o'j bon'vol'u en'pas'i laŭ la antaŭ'pord'o, laŭ'pas'i la tabl'o'n kaj el'pas'i laŭ la mal'antaŭ'pord'o. Tiu'j vol'ant'a'j donac'i i'o'n ajn al la orf'o trov'os oportun'a'n ĉapel'o'n." La unu'a vir'o en'ir'is sur'port'ant'e si'a'n ĉapel'o'n; li sen'ĉapel'ig'is tamen dum li ĉirkaŭ'rigard'is; kaj tial, mal'konsci'ant'e, est'ig'is ekzempl'o'n por la sekv'int'o. En tia'j komun'um'o'j bon'a'j kaj mal'bon'a'j far'o'j est'as kontaĝ'a'j. Dum la procesi'o en'ir'is vic'e, aŭd'iĝ'is koment'o'j—kritik'o'j direkt'it'a'j, ebl'e, pli ĝust'e al Stuĉjo, kiel spektakl'estr'o—"Ĉu est'as li?" "eg'e mal'grand'a specimen'o;" "mank'as al li kolor'o;" "ne plu grand'a ol pistol'o." La donac'o'j est'is egal'e tip'a'j: arĝent'a tabak'uj'o; Hispan'a or'mon'er'o; mar'arme'a revolver'o arĝent'e munt'it'a; or'specimen'o; bel'eg'e brod'it'a naz'tuk'o de vir'in'o (de Okhursto, la vet'lud'ist'o); diamant'a brust'o'broĉ'o; diamant'a ring'o (sugest'it'e per la broĉ'o, kun la koment'o de la donac'int'o ke li "vid'is tiu'n broĉ'o'n kaj pli'propon'is ĝi'n je du diamant'o'j"); katapult'o; Bibli'o (de ne'kon'at'a donac'int'o); or'a spron'o; arĝent'a kaf'kuler'o (la inicial'o'j, mi bedaŭr'as dir'i, ne est'is tiu'j de la donac'int'o); par'o da tond'il'o'j de kirurg'o; lanc'et'o; bank'bilet'o de kvin pund'o'j de Bank'o de Angli'o; kaj ĉirkaŭ du cent dolar'o'j en hazard'a'j or- kaj arĝent'er'o'j. Dum tiu'j proced'o'j Stuĉjo est'ig'is silent'o'n tiel sen'emoci'a'n kiel tiu de la mort'a vir'in'o mal'dekstr'a'flank'e de li, grav'ec'o'n tiel enigm'a'n kiel tiu de la nov'nask'iĝ'int'o dekstr'e de li. Sol'a event'o okaz'is por romp'i la monoton'ec'o'n de la strang'a procesi'o. Dum Kentuko klin'iĝ'is super la kandel'skatol'o du'on'sci'vol'em'e, la infan'o turn'iĝ'is kaj, en spasm'o de dolor'o, kroĉ'is li'a'n palp'ant'a'n fingr'o'n kaj ten'is ĝi'n fiks'e dum moment'o. Kentuko aspekt'is stult'e kaj embaras'it'e. Kvazaŭ'a ruĝ'iĝ'o klopod'is si'n fiks'i sur li'a'n veter'bat'it'a'n vang'o'n. "La mal'ben'it'a kanajl'et'o," li dir'is, el'ig'ant'e si'a'n fingr'o'n kun, ebl'e, pli da tener'ec'o kaj pri'zorg'o ol oni pov'int'us juĝ'i li'n kapabl'a el'montr'i. Li ten'is tiu'n fingr'o'n iom apart'ig'it'a dis'de ties kun'ul'o'j dum li el'ir'is kaj kontrol'is ĝi'n sci'vol'em'e. La kontrol'o est'ig'is la sam'a'n origin'a'n koment'o'n pri la infan'o. Efektiv'e, li ŝajn'is ĝu'i ripet'i ĝi'n. "Li lukt'is kun mi'a fingr'o," li rimark'is al Tiptono, el'montr'ant'e la membr'o'n, "la mal'ben'it'a kanajl'et'o!"

Est'is la kvar'a hor'o de la maten'o antaŭ ol la kamp'ad'ej'o elekt'is kuŝ'iĝ'i. Lum'o bril'is en la kaban'o kie la vaĉ'ant'o'j sid'is, ĉar Stuĉjo ne en'lit'iĝ'is tiu'n nokt'o'n. Nek Kentuko. Li drink'is liber'eg'e kaj rakont'is kun grand'a entuziasm'o si'a'n spert'o'n, fin'dir'ant'e sen'ŝanĝ'e je si'a kutim'a kondamn'o de la nov'al'ven'int'o. Tio ŝajn'is sen'zorg'ig'i li'n je iu ajn mal'just'a akuz'o de sentimental'ec'o, kaj Kentuko hav'is la mal'fort'o'j'n de la pli nobl'a seks'o. Kiam la ali'a'j ĉiu'j jam en'lit'iĝ'is, li sub'e'n'ir'is al la river'o kaj fajf'is medit'em'e. Tiam li supr'e'n'promen'is laŭ la ravin'o, preter la kaban'o, ankoraŭ fajf'ant'e kun si'n'esprim'a sen'zorg'o. Ĉe grand'a ruĝ'lign'a arb'o li paŭz'is kaj re'sekv'is si'a'j'n paŝ'o'j'n kaj nov'a'n foj'o'n preter'pas'is la kaban'o'n. Voj'mez'e ĝis la river'bord'o li paŭz'is de'nov'e kaj tiam re'ven'is kaj frap'is je la pord'o. Mal'ferm'is ĝi'n Stuĉjo. "Kiel fart'as la afer'o?" dir'is Kentuko, rigard'ant'e preter Stuĉjo ĝis la kandel'skatol'o. "Ĉio trankvil'as," respond'is Stuĉjo. "Ĉu okaz'as io ajn?" "Neni'o." Est'is paŭz'a—embaras'a—dum Stuĉjo daŭr'e ten'is la pord'o'n. Tiam Kentuko re'pren'is la tem'o'n de si'a fingr'o, kiu'n li el'montr'is al Stuĉjo. "Lukt'is kun ĝi,—la damn'it'a kanajl'et'o," li dir'is, kaj re'tir'iĝ'is.

La sekv'int'a'n tag'o'n Ĉerokea Sanjo ricev'is tia'n krud'a'n en'ter'ig'o'n kia'n Ror'a-Kamp'ad'ej'o pri'dispon'is. Post kiam ŝi'a kadavr'o est'is konfid'it'a al la mont'et'dekliv'o, la kamp'ad'ej'o est'ig'is ceremoni'a'n kun'ven'o'n por diskut'i kiel trakt'i ŝi'a'n infan'o'n. Rezoluci'o adopt'i li'n est'is unu'anim'a kaj entuziasm'a. Sed tuj'eg'e est'iĝ'is vigl'a diskut'ad'o pri la manier'o kaj la far'ebl'ec'o de proviz'i li'n per li'a'j bezon'o'j. Est'is rimark'ind'e ke el'star'iĝ'is en la debat'ad'o neni'a'j el tiu'j feroc'a'j person'ec'o'j kiu'j kutim'e diferenc'ig'is diskut'ad'o'j'n ĉe Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Tiptono propon'is ke ili send'u la infan'o'n al Ruĝ-Hund'o—kelk'a'j'n kvar'dek mejl'o'j'n for—kie ebl'us ek'hav'i in'a'n pri'zorg'o'n. Sed la mal'bon'ŝanc'a sugest'o renkont'is feroc'a'n kaj unu'anim'a'n mal'konsent'o'n. Est'is evident'e ke ricev'us eĉ moment'daŭr'a'n aprob'o'n neni'a plan'o dev'ig'ont'a ili'n si'n sen'ig'i je si'a nov'a akir'aĵ'o. "Krom'e," dir'is Toĉjo Rajdero, "tiu'j ul'o'j ĉe Ruĝ-Hund'o inter'ŝanĝ'us li'n kaj hav'ig'us al ni iu'n ali'a'n." Sam'e kiel en ali'a'j lok'o'j, mal'kred'o je la honest'ec'o de ali'a'j kamp'ad'ej'o'j reg'is ĉe Ror'a-Kamp'ad'ej'o.

Ankaŭ la propon'o al'ven'ig'i fleg'ist'in'o'n al la kamp'ad'ej'o renkont'is mal'aprob'o'n. Est'is argument'it'e ke neni'a dec'a vir'in'o pov'us est'i konvink'it'a akcept'i Ror'a-Kamp'ad'ej'o'n kiel si'a'n hejm'o'n kaj la parol'ant'o urĝ'is ke "ili ne plu vol'as vir'in'o'j'n de la ali'a spec'o." Tiu mal'ĝentil'a alud'o al la for'pas'int'a patr'in'o, kiel ajn sever'a ĝi pov'as ŝajn'i, est'is la unu'a spasm'o de dec'o—la unu'a simptom'o de la re'nask'o de la kamp'ad'ej'o. Stuĉjo propon'is neni'o'n. Ebl'e li sent'is iom'a'n hezit'o'n si'n inter'met'i en la elekt'o de ebl'a sekv'ont'o al si'a ofic'o. Sed kiam pri'demand'it'e, li asert'is emfaz'e ke li kaj "Ĵaninjo"—la best'o antaŭ'e alud'it'a—sci'pov'os kresk'ig'i la infan'o'n. La propon'o hav'is iom original'a'n, sen'de'pend'a'n kaj hero'a'n karakter'o'n kiu plaĉ'is al la kamp'ad'ej'o. Stuĉjo est'is ten'it'a en ofic'o. Oni send'is al'ven'ig'i kelk'a'j'n neces'aĵ'o'j'n de Sakrament'o. "Atent'u," dir'is la kas'ist'o, prem'ant'e sak'o'n da or'polv'o en la man'o'n de la ekspres'ist'o, "la plej bon'a'j kiu'j hav'ebl'as—punt'o, vi sci'as, kaj filigran'aĵ'o'j kaj krisp'o'j—damn'it'a est'u la kost'o!"

Strang'e est'as tio'n dir'i, sed la infan'o tra'viv'is. Ebl'e la vigl'ig'a klimat'o de la mont'ar'a kamp'ad'ej'o est'is kompens'ad'o por la materi'a'j mank'o'j. La Natur'o al'pren'is la infan'o'n kontraŭ si'a'n pli larĝ'a'n brust'o'n. En tiu rar'a atmosfer'o de la antaŭ'mont'et'o'j—tiu aer'o pik'odor'a je balzam'a arom'o, tiu eter'a kordial'o sam'temp'e stimul'a kaj ĝoj'ig'a—pov'as est'i ke li trov'is manĝ'aĵ'o'n kaj nutr'aĵ'o'n, aŭ subtil'a'n kemi'o'n kiu ali'ig'is lakt'o'n de azen'o en kalk'o'n kaj fosfor'o'n. Stuĉjo em'is kred'i ke tem'is pri tiu'last'a kaj bon'a mam'nutr'ad'o. "Mi kaj tiu azen'o," li kutim'is dir'i, "est'as rol'int'a'j kiel patr'o kaj patr'in'o por li! Vi neniam," li al'dir'is, al'parol'ant'e la sen'help'a'n pak'aĵ'o antaŭ si, "ni'n perfid'u."

Ĝis kiam li est'is monat'aĝ'a, evident'iĝ'is la neces'o hav'ig'i al li nom'o'n. Antaŭ'e li est'is kon'at'a ĝeneral'e kiel "la Infanĉjo," "la knab'o de Stuĉjo," "la Kojot'o" (alud'o al li'a'j voĉ'a'j pov'o'j), kaj eĉ, laŭ la am'at'ig'a diminutiv'o de Kentuko "la mal'ben'it'a kanajl'et'o." Sed tiu'j'n oni konsider'is mal'preciz'a'j kaj mal'sufiĉ'a'j kaj fin'fin'e mal'akcept'is re'ag'e al ali'a influ'o. Vet'lud'ist'o'j kaj aventur'ul'o'j est'as ĝeneral'regul'e superstiĉ'a'j kaj iu'n tag'o'n Okhursto asert'is ke la beb'o al'port'is "bon'ŝanc'o'n" al Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Cert'e est'is ke ili sukces'is last'a'temp'e. "Bon'ŝanc'o" est'is la kun'konsent'it'a nom'o kun, por pli grand'a oportun'ec'o, la prefiks'o "Toĉjeto." Neni'a alud'o al la patr'in'o far'iĝ'is kaj la patr'o est'is ne'kon'at'a. "Est'as pli bon'e," dir'is la filozofi'a Okhursto, "pren'i nov'a'n dis'don'o'n ĉiu'flank'e. Nom'i li'n Bon'ŝanc'o kaj sur'voj'ig'i li'n ĝust'e." Sekv'e, tag'o est'is rezerv'it'a por la bapt'o'ceremoni'o. Pov'as imag'i la signif'o'n de tiu ceremoni'o la leg'ant'o jam amas'ig'int'a kelk'a'j'n pens'ad'o'j'n pri la temerar'a mal'pi'ec'o de Ror'a-Kamp'ad'ej'o. La ceremoni'estr'o est'is kon'at'a ŝerc'em'ul'o nom'it'a "Boston'o," kaj la okaz'o ŝajn'is promes'i grand'eg'a'n mal'serioz'ec'o'n. Tiu geni'a satir'ist'o pas'ig'is du tag'o'j'n pret'ig'ant'e burlesk'aĵ'o'n de la preĝ'ej'a di'serv'o, kun traf'a'j lok'a'j alud'o'j. La ĥor'o'n oni trejn'is taŭg'e kaj Saĉjo Tiptono nom'iĝ'is bapt'o'patr'o. Sed post kiam la procesi'o al'marŝ'is la bosk'o'n kun muzik'o kaj standard'o'j kaj la infan'o est'is kuŝ'ig'it'a antaŭ fals'a altar'o, Stuĉjo antaŭ'paŝ'is la anticip'a'n hom'amas'o'n. "Ne est'as mi'a kondut'manier'o fuŝ'i ĝoj'o'n, knab'o'j," dir'is la vir'et'o asert'e, okul'kontrol'ant'e la ĉirkaŭ'a'j'n vizaĝ'o'j'n, "sed frap'ŝajn'as al mi ke ĉi tiu ĉi afer'o est'as iom mal'honest'a. Est'as iom'eg'e mal'dec'e rilat'e al ĉi tiu ĉi beb'o pri'mok'i li'n en manier'o kiu'n li ne kapabl'as kompren'i. Kaj se neces'as ke est'u bapt'o'patr'o'j ĉi tie ĉi, bon'vol'u dir'i al mi kiu pli rajt'as ol mi tiel rol'i." Silent'o sekv'is la deklar'o'n de Stuĉjo. Por honor'i ĉiu'j'n humur'ist'o'j'n ni dir'u ke la unu'a vir'o agnosk'int'e la just'ec'o'n de tiu deklar'o est'is la satir'ist'o, tiel sen'ig'it'e je si'a plezur'o. "Tamen," dir'is Stuĉjo, rapid'e, el'profit'ant'e si'a'n avantaĝ'o'n, "ni ĉi-tie'as por bapt'o'ceremoni'o kaj bapt'o'ceremoni'o'n ni ek'hav'os. Mi proklam'as vi'n Tomas'o Bon'ŝanc'o, laŭ la leĝ'o'j de Uson'o kaj Ŝtat'o Kalifornio, Di'o help'u mi'n." Est'is la unu'a foj'o ke la nom'o de Di'o el'dir'iĝ'is ali'manier'e ol sakr'e en la kamp'ad'ej'o. La form'o de la ceremoni'o est'is ebl'e eĉ pli rid'ind'eg'a ol tiu koncept'it'a de la satir'ist'o, sed, strang'eg'e, neni'u vid'is tio'n kaj neni'u rid'is. "Toĉjeto" bapt'o'nom'iĝ'is tiel serioz'e kvazaŭ sub Krist'an'a tegment'o kaj plor'is kaj est'is konsol'it'a en ortodoks'a manier'o.

Kaj tial la labor'o de re'nask'iĝ'o komenc'iĝ'is en Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Preskaŭ ne'percept'ebl'e ŝanĝ'o sur'fal'is la setl'ej'o'n. La kaban'o asign'it'a al "Toĉjeto Bon'ŝanc'o"—aŭ "La Bon'ŝanc'o," kiel pli oft'e li nom'iĝ'is—el'montr'is la unu'a indik'o'j'n de pli'bon'ig'o. Oni ten'is ĝi'n nepr'e pur'a kaj kalk'o'lakt'it'a. Tiam oni proviz'is ĝi'n per nov'a'j tabul'o'j, tol'o'j kaj tapet'paper'o'j. La roz'lign'a lul'il'o—al'port'it'e ok'dek mejl'o'j'n per azen'o—"iom mort'ig'is," laŭ la dir'aĵ'o de Stuĉjo, "la ceter'a'n mebl'ar'o'n." Tial la re'nov'ig'o de la kaban'o ek'neces'is. La vir'o'j al'kutim'iĝ'int'a'j lant'i ĉe Stuĉjo por kontrol'i "kiel fart'as La Bon'ŝanc'o" ŝajn'is alt'taks'i la ŝanĝ'o'n, kaj, por si'n defend'i, la rival'a establ'aĵ'o Tutleo-Nutr'o'var'ej'o si'n vigl'ig'is kaj import'is tapiŝ'o'n kaj spegul'o'j'n. La reflekt'o'j kiu'j'n tiu'j last'a'j prezent'is pri la fizik'a aspekt'o de Ror'a-Kamp'ad'ej'o em'is efektiv'ig'i pli strikt'a'j'n kutim'o'j'n de person'a pur'ec'o. Ceter'e, Stuĉjo trud'is spec'o'n de kvaranten'o al tiu'j aspir'ant'a'j la honor'o'n kaj privilegi'o'n de ten'i "La Bon'ŝanc'o'n." Est'is kruel'a humil'ig'o por Kentuko—kiu, en la sen'zorg'o de si'a grand'a natur'o kaj la kutim'o'j de la setl'o'lim'a viv'o, jam komenc'is konsider'i ĉiu'j'n vest'aĵ'o'j'n kiel du'a'n kutikl'o'n kiu'n oni for'ĵet'as, kiel serpent'o si'a'n haŭt'o'n, nur per'e de putr'ad'o—mal'ricev'i la koncern'a'n privilegi'o'n pro kelk'a'j kial'o'j de prudent'ec'o. Tamen tia est'is la subtil'a influ'o de nov'ig'o ke post tio li aper'is sen'mank'e ĉiu'n post'tag'mez'o'n en pur'a ĉemiz'o kun vizaĝ'o ankoraŭ bril'ant'a post lav'ad'o. Nek oni mal'atent'is moral'a'j'n kaj soci'a'j'n sanitar'a'j'n leĝ'o'j'n. "Toĉjeton", kiu dev'is pas'ig'i si'a'n tut'a'n ekzist'o'n en persist'a klopod'o ripoz'i, bru'o ne ĝen'u. La kri'ad'o'n kaj hurl'ad'o'n gajn'int'a'n al la kamp'ad'ej'o ĝi'a'n mal'feliĉ'a'n titol'o'n oni mal'permes'is en la aŭd'kamp'o de Stuĉjo. La vir'o'j inter'parol'is en flustr'o'j aŭ fum'is en Indi'an'a serioz'ec'o. Sakr'ad'o'n oni ĉes'ig'is laŭ sub'kompren'o en tiu'j sankt'a'j lok'o'j, kaj ĉie tra la kamp'ad'ej'o la vir'o'j flank'e'n'las'is popular'a'n form'o'n de sakr'aĵ'o tekst'ant'a'n "Damn'it'e est'u la bon'ŝanc'o!" kaj "Mal'ben'u la bon'ŝanc'o'n!", konsider'ant'e ĝi'n hav'i nov'a'n person'a'n signif'o'n. Voĉ'a muzik'o ne est'is interdikt'it'a, ĉar oni juĝ'is ĝi'n hav'i mild'ig'a'n trankvil'ig'a'n kvalit'o'n, kaj iu kant'o, kantat'e de "Milit'ul'o Jaĉjo," Angl'a mar'ist'o, el la Aŭstrali'a'j koloni'o'j de Ŝi'a Reĝ'in'a Moŝt'o, est'is eg'e popular'a kiel lul'kant'o. Ĝi est'is funebr'a rakont'o pri la hero'aĵ'o'j de "la Aretuzo, Sep'dek-kvar," en damp'it'a minor'a tonal'o, fin'iĝ'ant'e je daŭr'ig'at'a mort'ant'a fal'o je la ferm'o de ĉiu refren'o, "Sur ŝi-i-i-po Aretuzo." Est'is bel'a spektakl'o vid'i Jaĉjon ten'ant'a'n La Bon'ŝanc'o'n, rul'iĝ'ant'a'n de flank'o al flank'o, kvazaŭ kun la mov'iĝ'ad'o de la ŝip'o, kaj lul'kant'ant'a'n tiu'n milit'flot'a'n kanzon'et'o'n. Aŭ pro la strang'a rul'iĝ'ad'o de Jaĉjo aŭ pro la long'o de li'a kant'o—ĝi ampleks'is naŭ'dek stanc'o'j'n kaj est'is daŭr'ig'it'a kun konscienc'a intenc'o ĝis la amar'a fin'o—kutim'e la lul'kant'o est'ig'is la dezir'it'a'n efik'o'n. En tia'j moment'o'j la vir'o'j kuŝ'is plen'long'e sub la arb'o'j, en la dolĉ'a somer'a krepusk'o'lum'o, fum'ant'e si'a'j'n pip'o'j'n, sorb'ant'e la melodi'a'j'n el'dir'aĵ'o'j'n. Mal'preciz'a ide'o ke tio est'is kamp'ar'a feliĉ'o tra'penetr'is la kamp'ad'ej'o'n. "Ĉi tiu ĉi spec'aĵ'o," dir'is la orient-London'an'o Simonzo, si'n apog'ant'e medit'em'e sur'kubut'e, "est'as paradiz'a." Tio memor'ig'is al li Grenviĉ'o'n.

Kutim'e, en la long'a'j somer'a'j tag'o'j, La Bon'ŝanc'o est'is port'it'a al la ravin'o el kiu font'is la or'a trezor'o de Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Tie, sur kovr'il'o stern'it'a sur pin'arb'a'j branĉ'o'j, li kuŝ'is dum la vir'o'j labor'is sub'e en la fos'aĵ'o'j. Last'a'temp'e oni far'is krud'a'n klopod'o'n ornam'i tiu'n laŭb'o'n per flor'o'j kaj dolĉ'odor'a'j arbust'o'j kaj kutim'e iu port'is al li buked'o'n da lonicer'o'j, azale'o'j aŭ la pentr'it'a'j flor'o'j de Las Mariposas. Subit'e la vir'o'j konsci'is pri tio ke bel'ec'o kaj signif'o en'est'is tiu'j'n neni'aĵ'o'j'n kiu'j'n dum tiom long'a temp'o ili tret'is sen'zorg'e sub'pied'e. Bril'a glim'flok'o, bunt'a kvarc'er'o, hel'kolor'a ŝton'et'o el la roj'fund'o, bel'iĝ'is al okul'o'j tiel'e mal'obstrukc'it'a'j kaj pli'fort'ig'it'a'j, kaj sen'mank'e flank'e'n'met'iĝ'is por "La Bon'ŝanc'o." Est'is mir'ind'e vid'i kiom la arb'ar'et'o'j kaj mont'et'dekliv'o'j liver'is da trezor'aĵ'o'j kiu'j "taŭg'us por Toĉjeto." Ni esper'u ke Toĉjeto, ĉirkaŭ'at'e de tia'j lud'il'o'j kia'j'n neniam antaŭ'e infan'o ricev'is el fe'land'o, est'is kontent'a. Li aspekt'is sekur'e feliĉ'e, kvankam li el'montr'is infan'a'n serioz'ec'o'n kaj, en si'a'j rond'a'j griz'a'j okul'o'j, medit'em'a'n lum'o'n kiu'j, foj'e, mal'trankvil'ig'is Stuĉjon. Li est'is ĉiam trakt'ebl'a kaj kviet'a kaj est'as raport'it'e ke foj'e, el'ramp'int'e si'a'n "ten'ej'o'n"—heĝ'o'n de inter'plekt'it'a'j pin'branĉ'o'j ĉirkaŭ'ant'a'n li'a'n lit'o'n—li fal'is trans la talus'o'n sur si'a'n kap'o'n en la mal'mol'a'n ter'o'n kaj rest'is kun si'a'j makul'a'j krur'o'j en la aer'o en tiu poz'o dum almenaŭ kvin minut'o'j kun rezolut'a grav'ec'o. Sen'murmur'e li mal'implik'iĝ'is. Mi hezit'as registr'i la mult'a'j'n ceter'a'j'n ekzempl'o'j'n de li'a saĝ'ec'o kiu'j baz'iĝ'as, bedaŭr'ind'e, sur la asert'o'j de antaŭ'juĝ'a'j amik'o'j. Kelk'a'j el tiu'j ne est'is sen nuanc'o de superstiĉ'o. "Mi supr'e'n'grimp'is ĵus'e laŭ la talus'o," dir'is Kentuko, iu'n tag'o'n, en stat'o de sen'spir'a ekscit'iĝ'o, "kaj damn'it'a est'u mi'a haŭt'o se li ne parol'ad'is al blu'garol'o sid'ant'a sur li'a'j genu'o'j. Jen ili est'is, tiel liber'a'j kaj greg'em'a'j kiel plaĉ'us al vi mem est'i, inter'babil'ant'e kvazaŭ du sam'tig'a'j ĉeriz'o'j." Tamen, ĉu li ramp'is trans la pin'branĉ'o'j'n, ĉu li kuŝ'is pigr'e sur'dors'e palpebr'um'ant'e al la foli'o'j super si, al li la bird'o'j kant'is, la sciur'o'j babil'ad'is kaj la flor'o'j mal'ferm'iĝ'is. La Natur'o est'is li'a fleg'ist'in'o kaj kun'lud'ant'in'o. Por li ŝi las'is glit'i inter la foli'o'j or'a'j'n fask'o'j'n de sun'lum'o kiu fal'is ĵus en li'a'n man'ating'o'n; ŝi send'is nomad'a'j'n vent'et'o'j'n por vizit'i li'n kun la balzam'o de laŭr'o kaj rezin'ec'a'j gum'o'j; al li la alt'a'j ruĝ'lign'aĵ'o'j kap'ne'is amik'e kaj dorm'em'e, la burd'o'j zum'is kaj la frugileg'o'j grak'um'is dorm'ig'a'n akompan'o'n.

Tia est'is la or'a somer'o de Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Tiu'j est'is "mon'hav'a'j temp'o'j"—kaj la bon'ŝanc'o est'is kun ili. La pretend'ej'o'j liver'is abund'eg'e. La kamp'ad'ej'o ĵaluz'is pri si'a'j privilegi'o'j kaj rigard'is suspekt'e fremd'ul'o'j'n. En'migr'ad'o est'is mal'instig'it'a, kaj, por pli'perfekt'ig'i si'a'n izol'ad'o'n, ili taŭg'e akapar'is la ter'o'n ĉe ambaŭ flank'o'j de la mont'o'mur'o ĉirkaŭ'ant'a la kamp'ad'ej'o'n. Tio, kaj reputaci'o por el'star'a kapabl'o kun la revolver'o, ten'is la apart'ec'o'n de Ror'a-Kamp'ad'ej'o ne'tuŝ'ebl'a. La ekspres'ist'o—ili'a sol'a lig'il'o kun la ĉirkaŭ'ant'a mond'o—raport'is foj'e mir'ind'a'j'n rakont'o'j'n pri la kamp'ad'ej'o. Li dir'ad'is: "Ili hav'as strat'o'n jen supr'e en 'Ror'a' kiu super'kuŝ'us iu'n ajn strat'o'n de Ruĝ-Hund'o. Ili hav'as grimp'o'plant'o'j'n kaj flor'o'j'n ĉirkaŭ si'a'j dom'o'j, kaj ili lav'as si'n du'foj'e ĉiu'tag'e. Sed ili trakt'as fremd'ul'o'j'n eg'e mal'amik'em'e kaj ili kult'ador'as 'Inĝianan' beb'o'n."

Kun la prosper'o de la kamp'ad'ej'o al'ven'is dezir'o por ceter'a pli'bon'ig'o. Est'is propon'it'e konstru'i hotel'o'n en la ven'ont'a printemp'o kaj invit'i unu-du dec'a'j'n famili'o'j'n ek'loĝ'i tie por la bon'o de "La Bon'ŝanc'o,"—kiu pov'us profit'i ebl'e de in'a kamarad'ec'o. Pri la ofer'o kiu'n tiu konced'o al la seks'o trud'is al tiu'j vir'o'j, kiu'j est'is feroc'e skeptik'a'j pri ties ĝeneral'a'j virt'o kaj util'ec'o, oni pov'as don'i kont'o'n nur per ili'a kar'ec'o pri Toĉjeto. Kelk'a'j daŭr'e rezist'is. Sed la decid'o'n oni ne pov'us efektiv'ig'i antaŭ tri monat'o'j, kaj la mal'pli'mult'o ced'is timid'e esperant'e ke okaz'us io por mal'ebl'ig'i tio'n. Kaj okaz'is io, jes ja.

La vintr'o'n de 1851 oni memor'os long'a'n temp'o'n en la antaŭ'mont'o'j. La neĝ'o kuŝ'is profund'e sur la mont'ar'o kaj ĉiu mont'ar'a river'et'o far'iĝ'is river'o kaj ĉiu river'o far'iĝ'is lag'o. Ĉiu ravin'o kaj ĉiu ravin'et'o ali'iĝ'is en tumult'a'n akv'o'voj'o'n kiu sub'e'n'plonĝ'is laŭ la mont'et'dekliv'o'j, mal'star'ig'ant'e gigant'a'j'n arb'o'j'n, dis'ĵet'ant'e si'a'j'n driv'aĵ'o'j'n kaj rub'o'j'n laŭ la eben'aĵ'o'n. Ruĝ-Hund'o jam est'is inund'it'a du'foj'e kaj Ror'a-Kamp'ad'ej'o ricev'is antaŭ'avert'o'n. "Akv'o en'met'is la or'o'n en tiu'j'n ravin'o'j'n," dir'is Stuĉjo; "ĝi est'is ĉi tie ĉi antaŭ'e kaj ĝi est'os ĉi tie ĉi de'nov'e!" Kaj tiu'n nokt'o'n Nord'a-Fork'iĝ'o ekster'salt'is subit'e si'a'j'n bord'o'j'n kaj en'hast'is bala'il'mov'e la tri'angul'a'n val'o'n de Ror'a-Kamp'ad'ej'o.

En la konfuz'o de impet'a'j akv'o'j, frakas'ant'a'j arb'o'j kaj krepit'ant'a lign'o, kaj la mal'hel'o kiu ŝajn'is flu'i kun la akv'o kaj for'blok'i la bel'a'n val'o'n, nur mal'mult'o'n oni pov'is far'i por re'kun'ig'i la dis'ig'it'a'n kamp'ad'ej'o'n. Kiam la maten'o'n si'n anonc'is, la river'bord'a kaban'o de Stuĉjo est'is for. Pli supr'e laŭ la ravin'o oni mal'kovr'is la korp'o'n de ties mal'bon'ŝanc'a propriet'ant'o; sed la fier'aĵ'o, la esper'o, la ĝoj'o, la Bon'ŝanc'o de Ror'a-Kamp'ad'ej'o mal'aper'int'is. La vir'o'j re'ven'is kun mal'feliĉ'a'j kor'o'j kiam kri'o ek'de la bord'o re'vok'is ili'n.

Est'is help'boat'o de sub'e laŭ la river'o. Ili trov'is, ili dir'is, vir'o'n kaj infan'o'n, preskaŭ el'lac'ig'it'a'j'n, ĉirkaŭ du mejl'o'j'n sub'e. Ĉu iu kon'is ili'n, kaj ĉu ili aparten'is ĉi tie?

Neces'is nur ek'rigard'o por el'montr'i al ili Kentukon kuŝ'ant'a'n tie, kruel'e prem'romp'it'a'n kaj kontuz'it'a'n, sed ankoraŭ ten'ant'a'n en si'a'j brak'o'j la Bon'ŝanc'o'n de Ror'a-Kamp'ad'ej'o. Dum ili klin'iĝ'is super la strang'e mal'sam'aspekt'a'n par'o'n, ili konsci'is ke la infan'o est'is mal'varm'a kaj sen'puls'a. "Li est'as mort'a," dir'is unu. Kentuko mal'ferm'is la okul'o'j'n. "Ĉu mort'a?" li ripet'is, febl'e. "Jes, kar'a ul'o, kaj ankaŭ vi mort'as." Rid'et'o lum'ig'is la okul'o'j'n de la for'pas'ant'a Kentuko. "Mi mort'as," li ripet'is, "li for'port'as mi'n kun si,—dir'u al la knab'o'j ke mi hav'as la Bon'ŝanc'o'n kun mi nun;" kaj la fort'a vir'o, al'kroĉ'iĝ'ant'e al la delikat'a beb'o kvazaŭ laŭ'raport'e dron'ant'a vir'o al'kroĉ'iĝ'as al pajl'o, for'driv'is en la ombr'a'n river'o'n kiu flu'as etern'e en la ne'kon'at'a'n mar'o'n.

Dum S-ro Johano Okhursto, vet'lud'ist'o, en'paŝ'is la ĉef'strat'o'n de Poker-Eben'aĵ'o en la maten'o de la du'dek'tri'a de novembr'o 1850, li konsci'is pri ŝanĝ'o de la moral'a etos'o de la lok'o de post la antaŭ'a vesper'o. Du-tri vir'o'j, kun'parol'ant'e serioz'e, ek'silent'is kiam li al'proksim'iĝ'is kaj inter'ŝanĝ'is signif'o'plen'a'j'n rigard'o'j'n. En'est'is la aer'o'n sabat'a sen'vigl'ec'o kiu, en setlemento mal'al'kutim'iĝ'int'a al sabat'a'j influ'o'j, ŝajn'is minac'a.

La trankvil'a bel'aspekt'a vizaĝ'o de S-ro Okhursto el'montr'is mal'mult'a'n interes'iĝ'o'n pri tiu'j indik'aĵ'o'j. Ĉu li konsci'is pri pri'dispozici'a kial'o ili'a'flank'a? Jen est'is ali'a demand'o. "Mi supoz'as ke ili serĉ'as iu'n," li medit'is. "Ver'ŝajn'e tem'as pri mi." Li re'en'ig'is en si'a'n poŝ'o'n la naz'tuk'o'n per kiu li ĵus for'bros'is de sur si'a'j bon'zorg'it'a'j bot'o'j la ruĝ'a'n polv'o'n de Poker-Eben'aĵ'o kaj sen'bru'e sen'ig'is si'a'n mens'o'n je iu ajn ceter'a konjekt'o.

Efektiv'e, Poker-Eben'aĵ'o ja "serĉ'is iu'n." Last'a'temp'e ĝi sufer'is la perd'o'n de plur'a'j mil'o'j da dolar'o'j, du valor'a'j ĉeval'o'j kaj eminent'a civit'an'o. Ĝi spert'is spasm'o'n de virt'a re'ag'ad'o, tiel sen'leĝ'a kaj ne'reg'ebl'a kiel iu ajn el la far'o'j ĝi'n est'ig'int'a. Sekret'a komitat'o decid'iĝ'is sen'ig'i la urb'et'o'n je ĉiu'j mal'taŭg'a'j person'o'j. Tio'n oni far'is en daŭr'a manier'o rilat'e al du vir'o'j tiam pend'ant'a'j de la branĉ'o'j de platan'o en la ravin'o kaj en provizor'a manier'o rilat'e al la for'pel'o de kelk'a'j ceter'a'j kontraŭ'ind'a'j original'ul'o'j. Mi bedaŭr'as dev'i dir'i ke kelk'a'j el tiu'j est'is vir'in'o'j. Honor'e al ili'a seks'o, tamen, ni agnosk'u ke ili'a mal'taŭg'ec'o est'is profesi'a, kaj est'is nur pri tia'j facil'e star'ig'it'a'j norm'o'j de mal'bon'o ke Poker-Eben'aĵ'o konsent'is sid'i en juĝ'ad'o.

S-ro Okhursto prav'is si'n supoz'ant'e ampleks'at'a en tiu kategori'o. Kelk'a'j komitat'an'o'j urĝ'propon'is pend'um'i li'n kiel ebl'a'n ekzempl'o'n kaj cert'a'n rimed'o'n re'hav'ig'i al si el li'a'j poŝ'o'j la sum'o'j'n kiu'j'n li gajn'is de "Est'as kontraŭ'just'e," dir'is Jaĉjo Hvilero, "permes'i ĉi tiu'n jun'ul'o'n de Ror'a-Kamp'ad'ej'o—nepr'a'n fremd'ul'o'n—for'port'i ni'a'n mon'o'n." Sed krud'a sent'o de just'ec'o en'loĝ'ant'a la brust'o'j'n de tiu'j bon'ŝanc'int'a'j gajn'i mon'o'n de S-ro Okhursto nul'ig'is tiu'n pli rigid'a'n lokal'a'n antaŭ'juĝ'o'n.

S-ro Okhursto pri'konsent'is si'a'n kondamn'o'n kun filozofi'a trankvil'o, des pli trankvil'e ĉar li konsci'is pri la hezit'o de si'a'j juĝ'ist'o'j. Li est'is tro'a vet'lud'ist'o por ne agnosk'i la fatal'o'n. Li'a'opini'e la viv'o est'is plej ideal'e mal'cert'a lud'o kaj li re'kon'is la kutim'a'n procent'o'n favor'ant'a'n la dis'don'ist'o'n.

Ar'o da arm'il'hav'a'j vir'o'j akompan'is la for'pel'it'a'n malic'o'n de Poker-Eben'aĵ'o ĝis la lim'o'j de la setlemento. Krom S-ro Okhursto, kon'at'e kiel aplomb'e sen'esper'ig'a vir'o, kaj por tim'ig'i kiu'n la arm'it'a eskort'o est'is destin'it'a, la ekzil'it'a kompani'o konsist'is el jun'a vir'in'o kon'at'a sen'ceremoni'e kiel "La Duk'in'o;" ceter'a gajn'int'a la mal'feliĉ'a'n titol'o'n "Patr'in'o Ŝiptono;" kaj Onkl'o Vilĉjeto, suspekt'at'a kluz'ŝtel'ist'o kaj konfirm'it'a drink'em'ul'o. La kavalkad'o instig'is neni'a'j'n koment'o'j'n ĉe la spekt'ant'ar'o kaj neni'a'n vort'o'n el'dir'is la eskort'o. Kiam oni ating'is la ravin'o'n signal'ant'a'n la plej for'a'n lim'o'n de Poker-Eben'aĵ'o, nur tiam la estr'o parol'is mal'long'e kaj konciz'e. La ekzil'it'o'j'n oni mal'permes'is re'ven'i je la risk'o de ili'a'j viv'o'j.

Post la mal'aper'o de la eskort'o, ili'a'j en'ferm'it'a'j sent'o'j el'verŝ'iĝ'is en kelk'a'j histeri'a'j larm'o'j flank'e de la Duk'in'o, iom da mal'dec'a lingv'aĵ'o far'e de Patr'in'o Ŝiptono kaj Parti'a salv'o da sakr'aĵ'o'j ĉe Onkl'o Vilĉjeto. Silent'is nur la filozofi'a Okhursto. Trankvil'e li aŭskult'is la dezir'o'n de Patr'in'o Ŝiptono el'tranĉ'i ies kor'o'n, la ripet'it'a'j'n deklar'o'j'n de la Duk'in'o ke ŝi mort'os sur la voj'o kaj la tim'ig'a'j'n fi'vort'o'j'n kiu'j'n ŝajn'is el'salt'ig'i Onkl'o Vilĉjeto dum li rajd'is antaŭ'e'n. Kun la facil'a bon'humor'o karakteriz'ant'a'n li'a'n spec'o'n, li postul'is inter'ŝanĝ'i si'a'n propr'a'n rajd'best'o'n, Kvin-Punkt'aĵ'o'n, kaj la lament'ind'eg'a'n mul'o'n kiu'n rajd'is la Duk'in'o. Sed eĉ ĉi tiu far'o mal'sukces'is kun'tir'i la kompani'o'n en ajn'a'n pli proksim'a'n kun'simpati'o'n. La jun'a vir'in'o re'aranĝ'is si'a'j'n iom ĉif'it'a'j'n plum'o'j'n kun mal'fort'a velk'int'a koket'ad'o; Patr'in'o Ŝiptono rigard'is kun mal'bon'vol'o la propriet'ant'o'n de Kvin-Punkt'aĵ'o kaj Onkl'o Vilĉjeto kun'ig'is la tut'a'n vojaĝ'ant'ar'o'n en sol'a vast'skal'a anatem'o.

La voj'o ĝis Sabl'o-Bar'o—kamp'ad'ej'o kiu, ne ankoraŭ spert'int'e la re'gener'a'j'n influ'o'j'n de Poker-Eben'aĵ'o, ŝajn'is rezult'e propon'i i'a'n invit'o'n al la el'migr'int'o'j, lok'iĝ'is trans krut'a mont'ar'o. Ĝi est'is mal'proksim'a je tag'daŭr'a vojaĝ'o. En tiu progres'int'a sezon'o la kompani'o trans'pas'is baldaŭ la mal'sek'et'a'j'n moder'klimat'a'j'n region'o'j'n de la antaŭ'mont'o'j en la sek'a'n, mal'varm'a'n, vigl'ig'a'n aer'o'n de Siero-mont'ar'o. La voj'et'o est'is mal'larĝ'a kaj mal'facil'a. Je tag'mez'o la Duk'in'o el'rul'iĝ'is si'a'n sel'o'n kaj, ter'e'n'iĝ'int'e, deklar'is si'a'n intenc'o'n ne plu antaŭ'e'n'ir'i, kaj la kompani'o halt'is.

La lok'o est'is el'star'e sovaĝ'a kaj impon'a. Arb'ar'a amfiteatr'o, ĉirkaŭ'at'e ĉe tri flank'o'j de krut'eg'a'j klif'o'j de krud'a granit'o dekliv'is mild'e ĝis la first'o de ceter'a klif'eg'o super'rigard'ant'a la val'o'n. Tiu est'is sen'dub'e la plej taŭg'a lok'o por kamp'ad'ej'o se kamp'ad'o est'us rekomend'ind'a. Sed S-ro Okhursto sci'is ke apenaŭ du'on'o de la vojaĝ'o ĝis Sabl'o-Bar'o est'is jam plen'um'it'a kaj la karavan'o est'is nek ekip'it'a nek proviz'it'a por prokrast'o. Tiu'n fakt'o'n li atent'ig'is abrupt'e al si'a'j kun'vojaĝ'ant'o'j, kun filozofi'a koment'ad'o pri la mal'saĝ'ec'o de "en'ĵet'i ili'a'j'n kart'o'j'n antaŭ ol la matĉ'o fin'lud'iĝ'os." Sed ili hav'is proviz'o'n da alkohol'aĵ'o'j kiu en la nun'a kriz'o'stat'o anstataŭ'is manĝ'aĵ'o'n, fuel'o'n, ripoz'o'n kaj antaŭ'sci'o'n. Malgraŭ li'a'j protest'o'j, antaŭ ne long'e ili sub'est'is pli mal'pli ĝi'a'n influ'o'n. Onkl'o Vilĉjeto pas'is rapid'e el milit'em'a stat'o en stupor'o'n, la Duk'in'o sentimental'aĉ'iĝ'is kaj Patr'in'o Ŝiptono ronk'is. Nur S-ro Okhursto rest'is sur'pied'e, si'n apog'ant'e kontraŭ rok'o'n, super'rigard'ant'e ili'n trankvil'e.

S-ro Okhursto ne drink'is. Tio mal'help'is profesi'o'n bezon'ant'a'n aplomb'o'n, sen'emoci'ec'o'n kaj spirit'o'pret'ec'o'n, kaj, en li'a person'a dir'manier'o, li ne pov'is "el'port'i la kost'o'n." Dum li rigard'is si'a'j'n kuŝ'ant'a'j'n kun'ekzil'it'o'j'n, la sol'ec'o est'ig'it'a de li'a pari'a profesi'o, li'a'j viv'manier'o'j, li'a'j mal'virt'o'j mem, unu'a'foj'e prem'is li'n pez'e. Li ek'ag'is, sen'polv'ig'ant'e si'a'j'n nigr'a'j'n vest'aĵ'o'j'n, lav'ant'e al si la man'o'j'n kaj la vizaĝ'o'n, kaj plen'um'is ceter'a'j'n task'o'j'n tip'a'j'n de li'a'j zorg'e ord'em'a'j kutim'o'j, kaj dum'moment'e li forges'is si'a'n ĝen'o'n. La ide'o for'las'i li'a'j'n pli mal'fort'a'j'n kaj pli bedaŭr'ind'a'j'n kun'est'ant'o'j'n neniam al'ven'is ebl'e en li'a'n mens'o'n. Tamen li ne pov'is ne sent'i la mank'o'n de tiu ekscit'iĝ'o kiu, strang'e, plej'mult'e favor'is la trankvil'a'n egal'anim'ec'o'n por kiu li fi'fam'is. Li rigard'is la morn'a'j'n mur'o'j'n el'star'ant'a'j'n mil apik'a'j'n fut'o'j'n super la pin'arb'o'j li'n ĉirkaŭ'ant'a'j; la ĉiel'o'n, minac'e nub'ig'it'a'n; la val'o'n sub'e, jam mal'aper'ant'a'n en ombr'o'j'n. Kaj, tiel ag'ant'e, subit'e li aŭd'is iu'n al'vok'i li'a'n nom'o'n.

Rajd'ant'o supr'e'n'ven'is mal'rapid'e laŭ la voj'et'o. En la freŝ'a mal'fermat'a vizaĝ'o de la nov'al'ven'int'o S-ro Okhursto re'kon'is Toĉjon Simsonon, ali'e nom'at'a'n "La Naiv'ul'o" de Sabl'o-Bar'o. Li kon'at'iĝ'is kun tiu antaŭ kelk'a'j monat'o'j okaz'e de "matĉ'et'o" kaj, kun nepr'a egal'anim'ec'o, gajn'is la tut'a'j'n riĉ'aĵ'o'j'n—egal'ant'a'j'n kelk'a'j'n kvar'dek dolar'o'j'n—de la sen'artifik'a jun'ul'o. Je la fin'o de la matĉ'o, S-ro Okhursto konduk'is la jun'ec'a'n vet'lud'ist'o'n mal'antaŭ la pord'o'n kaj al'parol'is li'n tiel: "Toĉjo, vi est'as bon'a vir'et'o, sed kiel vet'lud'ist'o vi est'as nepr'e sen'valor'a. Revetludi neniam plu." Tiam li re'trans'don'is al la knab'o li'a'n perd'it'a'n mon'o'n, for'ŝov'is li'n mild'a'tuŝ'e el la ĉambr'o kaj tiel ali'ig'is Toĉjon Simsonon en si'n'don'a'n sklav'o'n.

Est'is memor'aĵ'o pri tio en la knab'ec'a kaj entuziasm'a manier'o en kiu li salut'is S-ro'n Okhurston. Li sur'voj'iĝ'is, li dir'is, cel'e al Poker-Eben'aĵ'o, por serĉ'i bon'ŝanc'o'n. "Ĉu sol'a?" Ne, ne preciz'e sol'a; efektiv'e—sub'rid'o—li for'kur'is kun Pinjo Vudzo. Ĉu S-ro Okhursto ne memor'is Pinjon? Ŝi kiu kelner'in'is antaŭ'e ĉe Mal'ebri'o-Dom'o? Jam antaŭ mult'e da temp'o ili ge'fianĉ'iĝ'is sed old'a Jaĉjo Vudzo mal'aprob'is tio'n pro kio ili for'kur'is kaj est'is sur'voj'e al Poker-Eben'aĵ'o por ge'edz'iĝ'i kaj jen ili est'is. Kaj ili est'is lac'eg'a'j kaj kiom ili est'is bon'ŝanc'a'j, trov'int'e kamp'ad'ej'o'n kaj kompani'o'n. Ĉio'n tio'n la Naiv'ul'o anonc'is rapid'e, dum Pinjo—bel'a fraŭl'in'o dek'kvin'jar'a—el'iĝ'is de mal'antaŭ la pin'arb'o kie ŝi ruĝ'iĝ'is ne'vid'at'e, kaj rajd'is ĝis la flank'o de si'a am'ant'o.

Nur mal'oft'e S-ro Okhursto okup'iĝ'is pri sent'o'j kaj eĉ pli mal'oft'e pri dec'o, sed ven'is en li'a'n mens'o'n la mal'preciz'a ide'o ke la situaci'o mal'taŭg'is. Tamen li re'ten'is si'a'n spirit'o'pret'ec'o'n sufiĉ'e por pied'bat'et'i Onkl'o'n Vilĉjeton, kiu est'is dir'ont'a i'o'n, kaj Onkl'o Vilĉjeto est'is sufiĉ'e mal'ebri'a por re'kon'i en la pied'bat'et'o de S-ro Okhursto super'a'n potenc'o'n mal'toler'ant'a'n frivol'aĵ'o'j'n. Tiam li entrepren'is konvink'i Toĉjon Simsonon ne daŭr'e prokrast'i, sed sen'sukces'e. Li eĉ atent'ig'is tio'n ke mank'is proviant'o'j kaj ankaŭ kamp'ad'rimed'o'j. Sed, mal'bon'ŝanc'e, la Naiv'ul'o respond'is al tiu protest'o cert'ig'ant'e al la kompani'o ke li dispon'as pri suplement'a mul'o ŝarĝ'it'a je proviz'aĵ'o'j kaj anonc'ant'e la mal'kovr'o'n de krud'a fi'spec'o de ŝtip'dom'et'o proksim'e al la voj'et'o. "Pinjo pov'as tra'nokt'i kun S-rin'o Okhursto," dir'is la Naiv'ul'o, indik'ant'e la Duk'in'o'n, "kaj mi kapabl'as bon'fart'i sol'a."

Nur la admon'a pied'o de S-ro Okhursto mal'help'is ke Onkl'o Vilĉjeto eksplod'u rid'eg'ant'e. Eĉ tiam tiu'last'a sent'is si'n dev'ig'at'a re'tir'iĝ'i laŭ la kanjon'o ĝis pov'i re'konsist'ig'i si'a'n grav'ec'o'n. Tie li konfid'is la ŝerc'o'n al la alt'a'j pin'arb'o'j, kun mult'a'j frap'o'j kontraŭ si'a'n krur'o'n, kun'prem'o'j de la vizaĝ'o kaj la kutim'a sakr'aĵ'ar'o. Sed kiam li re'ven'is al si'a'j kamarad'o'j, li trov'is ili'n sid'ant'a'j'n apud iu fajr'o—ĉar la aer'o jam strang'e mal'varm'iĝ'is kaj la ĉiel'o nub'kovr'it'iĝ'is—part'o'pren'ant'a'j'n ver'ŝajn'e en amik'a konversaci'o. Pinjo parol'is efektiv'e en impet'a knab'in'a manier'o al la Duk'in'o kiu aŭskult'is kun interes'iĝ'o kaj vigl'ec'o kiu'j'n ŝi ne el'montr'is jam de mult'a'j tag'o'j. La Naiv'ul'o deklam'is, ver'ŝajn'e kun egal'a efekt'o, al S-ro Okhursto kaj Patr'in'o Ŝiptono kiu mal'streĉ'iĝ'is ver'dir'e en afabl'ec'o'n. "Ĉu ĉi-tiu est'as mal'ben'it'a piknik'o?" dir'is Onkl'o Vilĉjeto, kun intern'a mal'estim'o, dum li super'rigard'is la arb'ar'a'n ar'o'n, la re'salt'a'n fajr'lum'o'n kaj la ŝnur'it'a'j'n best'o'j'n en la unu'a plan'o. Subit'e ide'o en'miks'iĝ'is kun la alkohol'aĵ'a'j haladz'o'j ĝen'ant'a'j li'a'n cerb'o'n. Ver'ŝajn'e ĝi est'is de ŝerc'a karakter'o ĉar de'nov'e li sent'is la dev'o'n frap'i la krur'o'n kaj ŝov'i la pugn'o'n en'buŝ'e'n.

Dum la ombr'o'j supr'e'n'ramp'et'is laŭ la mont'o, vent'et'o lul'is la supr'o'j'n de la pin'arb'o'j kaj ĝem'is tra ili'a'j long'a'j kaj morn'a'j koridor'o'j. La ruin'ig'it'a'n kaban'aĉ'o'n, flik'it'a'n kaj kovr'it'a'n de pin'arb'a'j branĉ'o'j, oni dediĉ'is al la vir'in'o'j. Dum la ge'am'ant'o'j dis'apart'iĝ'is, sen'ceremoni'e ili inter'ŝanĝ'is kis'o'n, tiel honest'a'n kaj sincer'a'n ke ĝi aŭd'ebl'is ebl'e super la ŝancel'iĝ'ant'a'j pin'arb'o'j. La delikat'a Duk'in'o kaj la mal'bon'vol'em'a Patr'in'o Ŝiptono est'is ver'ŝajn'e tro mir'ig'it'a'j por pri'koment'i tiu'n plej last'a'n indik'o'n de simpl'ec'o kaj tial turn'iĝ'is sen'vort'e al la kaban'aĉ'o. La fajr'o'n oni re'konsist'ig'is, la vir'o'j kuŝ'iĝ'is antaŭ la pord'o kaj, post kelk'a'j minut'o'j, dorm'is.

S-ro Okhursto est'is mal'profund'a dorm'ant'o. Ĝis la maten'o li vek'iĝ'is sen'sent'ig'it'e kaj mal'varm'ig'it'e. Dum li agit'is la mort'ant'a'n fajr'o'n, la vent'o, kiu blov'is fort'e nun, al'port'is al li'a vang'o i'o'n kio ĝi'n sen'sang'ig'is—neĝ'o'n!

Li star'iĝ'is ek'salt'e intenc'ant'e vek'i la dorm'ant'o'j'n, ĉar nepr'e neces'is ne perd'i temp'o'n. Sed turn'iĝ'int'e al la lok'o kie Onkl'o Vilĉjeto kuŝ'is antaŭ'e, li ek'sci'is ke tiu jam for'ir'is. Suspekt'o salt'is al li'a cerb'o kaj blasfem'o al li'a'j lip'o'j. Li al'kur'is la ej'o'n kie la mul'o'j est'is ŝnur'it'a'j; ili ne plu tie'is. La spur'o'j jam mal'aper'is rapid'e en la neĝ'o.

La dum'moment'a ekscit'iĝ'o re'ven'ig'is S-ro'n Okhurston al la fajr'o kun li'a kutim'a trankvil'o. Li ne vek'is la dorm'ant'o'j'n. La Naiv'ul'o dorm'is pac'e, kun rid'et'o sur li'a bon'humor'a efelid'a vizaĝ'o; la virg'ul'in'o Pinjo dorm'is tiel dolĉ'e apud si'a'j pli mal'fort'a'j frat'in'o'j kvazaŭ pri'zorg'at'a'j de ĉiel'a'j gvardi'ist'o'j; kaj S-ro Okhursto, supr'e'n'tir'ant'e si'a'n kovr'il'o'n sur la ŝultr'o'j'n, kares'is si'a'n lip'har'ar'o'n kaj atend'is la tag'iĝ'o'n. Ĝi al'ven'is mal'rapid'e en la kirl'iĝ'ant'a nebul'et'o de neĝ'er'o'j kiu'j blind'um'is kaj konfuz'is la rigard'o'n. La vid'ebl'a part'o de la pejzaĝ'o ŝajn'is magi'e ŝanĝ'it'a. Li super'rigard'is la val'o'n kaj resum'is la nun'ec'o'n kaj la est'ont'ec'o'n en unu'nur'a vort'o: "Neĝ'izol'it'a'j!"

Zorg'a inventar'o pri la proviz'aĵ'o'j, kiu'j, feliĉ'e por la kompani'o, est'is stapl'it'a'j intern'e de la kaban'aĉ'o kaj tial eskap'is la krim'a'j'n fingr'o'j'n de Onkl'o Vilĉjeto, mal'kovr'is la fakt'o'n ke, kun pri'zorg'o kaj prudent'o, ili kapabl'us tra'viv'i ebl'e dek plu'a'j'n tag'o'j'n. "Tio est'as," dir'is S-ro Okhursto mal'laŭt'e al la Naiv'ul'o, "se vi bon'vol'os nutr'i ni'n. Se ne—kaj ebl'e pli bon'e est'us ke ne—vi pov'os atend'i ĝis kiam Onkl'o Vilĉjeto re'ven'os kun proviz'aĵ'o'j." Pro ia okult'a kial'o, S-ro Okhursto mal'sukces'is dev'ig'i si'n mal'kaŝ'i la fripon'ec'o'n de Onkl'o Vilĉjeto, kaj tial li propon'is la hipotez'o'n ke tiu vag'ir'ad'is el la kamp'ad'ej'o kaj hazard'e stamped'is la best'o'j'n. Li glit'um'is avert'o'n al la Duk'in'o kaj Patr'in'o Ŝiptono kiu'j, kompren'ebl'e, sci'is la fakt'o'j'n de la kabe'o de ili'a kamarad'o. "Ili mal'kovr'os la ver'o'n pri ni ĉiu'j kiam ili mal'kovr'os i'o'n ajn," li al'dir'is signif'o'plen'e, "kaj est'as sen'util'e tim'ig'i ili'n nun."

Toĉjo Simsono ne nur met'is si'a'n tut'a'n mond'a'n hav'aĵ'ar'o'n je la dispon'o de S-ro Okhursto, sed ŝajn'is ĝu'i la ebl'o'n de ili'a dev'ig'a izol'ad'o. "Ni hav'os bon'a'n kamp'ad'o'n dum semajn'o kaj tiam la neĝ'o fand'iĝ'os kaj ni re'ir'os ĉiu'j kun'e." La feliĉ'ig'a gaj'ec'o de la jun'a vir'o kaj la trankvil'o de S-ro Okhursto infekt'is la ali'a'j'n. La Naiv'ul'o, help'e de pin'arb'a'j branĉ'o'j, improviz'is pajl'aĵ'o'n por la sen'tegment'a kaban'o kaj la Duk'in'o direkt'is Pinjon en la re'aranĝ'o de la intern'aĵ'o kun spec'o de gust'o kaj takt'o kiu mal'ferm'is la blu'a'j'n okul'o'j'n de tiu provinc'a knab'in'o ĝis ili'a plej grand'a etend'iĝ'o.

"Mi s'poz'as ke vi al'kutim'iĝ'is al bon'kvalit'aĵ'o'j ĉe Poker-Eben'aĵ'o," dir'is Pinjo. La Duk'in'o for'turn'iĝ'is abrupt'e por kaŝ'i i'o'n kio ruĝ'ig'is ŝi'a'n vang'o'n tra ties profesi'a kolor'aĵ'o kaj Patr'in'o Ŝiptono pet'is ke Pinjo ne "babil'ad'u." Sed kiam S-ro Okhursto re'ven'is post lac'ig'a serĉ'ad'o por la voj'et'o, li aŭd'is la son'o'n de ĝoj'a rid'ad'o eĥ'at'a de la rok'o'j. Li halt'is, sent'ant'e iom da tim'o, kaj unu'e, natur'e, li'a'j pens'ad'o'j turn'iĝ'is al la viski'o kiu'n, prudent'e, li jam antaŭ'kaŝ'is. "Kaj tamen, pro mi ne sci'as kiu kial'o, tio ne hav'as viski'a'n son'o'n," dir'is la vet'lud'ist'o. Nur kiam li ek'vid'is la flam'riĉ'a'n fajr'o'n tra la ankoraŭ blind'ig'a ŝtorm'o kaj la hom'ar'o'n ĉirkaŭ ĝi, li ating'is la konvink'o'n ke tem'is pri "taŭg'a gaj'ec'o."

Ĉu S-ro Okhursto kaŝ'is si'a'j'n kart'o'j'n kun la viski'o kiel i'o'n mal'rajt'ant'a'n en'ir'i liber'e la komun'um'o'n, tio mi mal'kapabl'as dir'i. Cert'e est'as, laŭ la dir'aĵ'o de Patr'in'o Ŝiptono, ke li "ne dir'is kart'o'j'n sol'a'n foj'o'n" dum la vesper'o. Feliĉ'e, oni forges'ig'is la temp'o'n help'e de akordion'o, el'ig'it'a iom pomp'e far'e de Toĉjo Simsono el li'a pak'aĵ'o. Malgraŭ kelk'a'j mal'facil'aĵ'o'j rilat'e al la manipul'ad'o de tiu instrument'o, Pinjo Vudzo sukces'is pluk'son'ig'i plur'a'j'n mal'bon'vol'a'j'n melodi'o'j'n el ties klav'o'j, akompan'at'e de la Naiv'ul'o lud'ant'a par'o'n da ost'a'j kastanjet'o'j. Sed la kron'a fest'aĵ'o de la vesper'o pren'is la form'o'n de krud'a kamp'ar'preĝ'ej'a himn'o kiu'n la ge'am'ant'o'j, inter'plekt'int'e la man'o'j'n, kant'is kun grand'a'j serioz'o kaj bru'o. Mi tim'as ke ia spit'a ton'o kaj misi'ist'a ritm'o de ties refren'o, anstataŭ ajn'a pi'a kvalit'o, ig'is ĝi'n rapid'e infekt'i la ceter'a'j'n, kiu'j part'o'pren'is fin'fin'e en la kant'ad'o:

Mi fier'as viv'i serv'ant'e la Sinjor'o'n,
Kaj mi cel'as mort'i en Li'a arme'o.

La pin'arb'o'j ŝancel'iĝ'is, la ŝtorm'o kirl'iĝ'is kaj sku'iĝ'is super la mizer'a hom'ar'o, kaj la flam'o'j de ili'a altar'o salt'is ĉiel'e'n, kvazaŭ simbol'ant'e i'a'n vot'o'n.

Je nokt'o'mez'o la ŝtorm'o mild'iĝ'is, la rul'iĝ'ant'a'j nub'o'j dis'apart'iĝ'is kaj la stel'o'j bril'eg'is fort'e super la dorm'ant'a kamp'ad'ej'o. S-ro Okhursto, kies profesi'a'j kutim'o'j ebl'ig'is li'n viv'i kun la plej mal'grand'a kvant'o da dorm'ad'o, kvankam divid'int'e la vaĉ'o'n kun Toĉjo Simsono, sukces'is iel ŝarĝ'i si'n per la pli grand'a part'o de tiu dev'o. Li pardon'pet'is al la Naiv'ul'o, dir'ant'e ke "oft'e li pas'ig'is semajn'o'n sen dorm'i." "Far'ant'e kio'n?" demand'is Toĉjo. "Poker'o'n!" respond'is Okhursto sentenc'e. "Kiam vir'o hav'as si'n'sekv'o'n da bon'ŝanc'o—nigr'ul'a bon'ŝanc'o—li ne lac'iĝ'as. La bon'ŝanc'o ced'as la unu'a. La bon'ŝanc'o," al'dir'is la vet'lud'ist'o, "est'as strang'aĵ'eg'o. Vi sci'as cert'eg'e pri ĝi nur tio'n ke ĝi dev'as ŝanĝ'iĝ'i. Kaj est'as ek'sci'i kiam ĝi ŝanĝ'iĝ'os kio sukces'ig'os vi'n. Ni spert'is si'n'sekv'o'n da mal'bon'ŝanc'o ek'de ni'a for'ir'o el Poker-Eben'aĵ'o—vi aper'as ke jen ankaŭ vi en'fal'as ĝi'n. Se vi pov'as daŭr'e ten'i vi'a'j'n kart'o'j'n, vi bon'fart'os. Ĉar," al'dir'is la vet'lud'ist'o, kun ĝoj'a ne'rilat'ec'o,

"Mi fier'as viv'i serv'ant'e la Sinjor'o'n,
Kaj mi cel'as mort'i en Li'a arme'o."

La tri'a tag'o al'ven'is kaj la sun'o, tra'rigard'ant'e la blank'kurten'it'a'n val'o'n, vid'is la for'pel'it'o'j'n divid'i si'a'n mal'rapid'e mal'pli'grand'iĝ'ant'a'n stok'o'n da proviz'aĵ'o'j por la maten'manĝ'o. Est'is unu el la propr'aĵ'o'j de tiu mont'ar'a klimat'o ke ties radi'o'j difuz'is amik'a'n varm'o'n sur la vintr'a'n pejzaĝ'o'n, kvazaŭ kondolenc'ant'e bedaŭr'e pri la pas'int'ec'o. Sed ĝi mal'kaŝ'is driv'aĵ'o'n post driv'aĵ'o da neĝ'o alt'e amas'ig'it'a ĉirkaŭ la dom'et'aĉ'o; sen'esper'a, sen'map'a, sen'spur'a mar'o da blank'o etend'iĝ'ant'a sub la rok'a'j bord'o'j al kiu'j la for'pel'it'o'j ankoraŭ al'kroĉ'iĝ'is. Tra la mir'ind'e klar'a aer'o la fum'o de la kamp'ar'ec'a vilaĝ'o Poker-Eben'aĵ'o lev'iĝ'is mejl'o'j'n for. Patr'in'o Ŝiptono vid'is ĝi'n kaj ek'de mal'proksim'a alt'aĵ'o de si'a rok'a fortik'aĵ'o, lanĉ'is en tiu direkt'o fin'a'n mal'ben'o'n. Est'is ŝi'a last'a vort'vip'a entrepren'o kaj pro tiu kial'o est'is invest'it'a je iom'a grad'o da sublim'ec'o. Tio bon'fart'ig'is ŝi'n, ŝi inform'is privat'e la Duk'in'o'n. "Nur for'ir'i tie'n kaj sakr'i, kaj vid'i." Tiam ŝi respond'ec'ig'is si'n pri distr'ad'i "la infan'o'n," kiel plaĉ'is al ŝi kaj al la Duk'in'o nom'i Pinjon. Pinjo ne est'is beb'in'o sed tiel prav'ig'i ŝi'a'n mal'uz'o'n de sakr'aĵ'o'j kaj mal'dec'aĵ'o'j est'is konsol'ant'a kaj geni'a teori'o de la par'o.

Kiam nokt'o supr'e'n'ramp'is de'nov'e tra la ravin'o'j, la anĉ'a'j not'o'j de la akordion'o lev'iĝ'is kaj fal'is en nervoz'a'j spasm'o'j kaj long'e tir'it'a'j anhel'o'j apud la flagr'et'ant'a kamp'ad'fajr'o. Sed muzik'o mal'sukces'is plen'ig'i la dolor'eg'a'n vaku'o'n post'las'it'a'n per mal'sufiĉ'a'j manĝ'aĵ'o'j kaj Pinjo propon'is nov'a'n distr'aĵ'o'n: rakont'ad'o'n. Nek S-ro Okhursto nek li'a'j in'a'j kamarad'o'j dezir'is rakont'i si'a'j'n person'a'j'n spert'o'j'n; tial ankaŭ tiu propon'o mal'sukces'int'us sen la farad'o de la Naiv'ul'o. Kelk'a'j'n monat'o'j'n antaŭ'e tiu bon'ŝanc'is trov'i hazard'a'n ekzempler'o'n de la geni'a traduk'o de Iliad'o far'e de S-ro Pop'o. Nun li propon'is rakont'i la ĉef'a'j'n event'o'j'n de tiu poem'o—komplet'e pri'majstr'int'e la intrig'o'n sed iom forges'int'e la vort'o'j'n—en la aktual'a lingv'aĵ'o de Sabl'o-Bar'o. Kaj tial dum la ceter'o de tiu nokt'o de'nov'e la Homeraj du'on'di'o'j sur'tret'is la ter'o'n. Troj'a tiran'o kaj ruz'a Grek'o lukt'is en la vent'o'j kaj la grand'a'j pin'arb'o'j de la ravin'o ŝajn'is riverenc'i antaŭ la koler'o de la fil'o de Peleo. S-ro Okhursto aŭskult'is kun trankvil'a kontent'o. Precip'eg'e li interes'iĝ'is pri la sort'o de "Hak'il'o," kiel la Naiv'ul'o persist'is nom'i la "rapid'pied'a'n Aĥil'o'n."

Kaj tial, kun mal'mult'e da manĝ'aĵ'o kaj mult'e da Homero kaj akordion'o, tut'a semajn'o super'pas'is la kap'o'j'n de la for'pel'it'o'j. De'nov'e la sun'o for'las'is ili'n kaj de'nov'e el plumb'a'j ĉiel'o'j la neĝ'er'o'j kribr'iĝ'is sur la ter'o'n. Tag'o'n post tag'o, pli kaj pli proksim'e ĉirkaŭ ili, al'ven'is la neĝ'a cirkl'o, ĝis fin'fin'e ili rigard'is el si'a mal'liber'ej'o trans driv'int'a'j'n mur'o'j'n de blind'ig'a blank'o kiu'j tur'eg'is du'dek fut'o'j'n super ili'a'j kap'o'j. Est'iĝ'is pli kaj pli mal'facil'e re'plen'ig'i ili'a'j'n fajr'o'j'n, eĉ help'e de la fal'int'a'j arb'o'j apud ili, nun du'on'e kaŝ'it'a'j en la neĝ'amas'o'j. Tamen plend'is neni'u. La ge'am'ant'o'j for'turn'iĝ'is de la morn'a perspektiv'o kaj en'rigard'is la okul'o'j'n unu de la ali'a, kaj est'is feliĉ'a'j. S-ro Okhursto rezignaci'is aplomb'e pri la perd'iĝ'ant'a lud'o antaŭ si. La Duk'in'o, pli gaj'a ol antaŭ'e, al'pren'is la task'o'n pri'zorg'i Pinjon. Nur Patr'in'o Ŝiptono—antaŭ'e la plej fort'a de la kompani'o—ŝajn'is mal'san'iĝ'i kaj velk'i. Je nokt'o'mez'o de la dek'a tag'o ŝi al'vok'is Okhurston apud si'n. "Mi for'ir'as," ŝi dir'is en voĉ'o de plend'em'a mal'fort'o, "sed neni'o'n dir'u pri tio. Ne vek'u la infan'o'j'n. Pren'u la pak'aĵ'o'n de sub mi'a kap'o kaj mal'ferm'u ĝi'n." S-ro Okhursto far'is tio'n. Ĝi en'hav'is la nutr'aĵ'o'j'n de Patr'in'o Ŝiptono por la pas'int'a semajn'o, ne'tuŝ'it'a'j'n. "Hav'ig'u ili'n al la infan'o," ŝi dir'is, indik'ant'e la dorm'ant'a'n Pinjon. "Vi mal'sat'mort'ig'is vi'n," dir'is la vet'lud'ist'o. "Tiel oni nom'as tio'n," dir'is la vir'in'o plend'em'e, dum ŝi re'kuŝ'iĝ'is kaj, turn'ant'e la vizaĝ'o'n al la mur'o, for'pas'is trankvil'e.

La akordion'o'n kaj la ost'o'j'n oni flank'e'n'met'is tiu'n tag'o'n kaj Homeron oni forges'is. Kiam la kadavr'o de Parino Ŝiptono est'is en'ter'ig'it'a en la neĝ'o, S-ro Okhursto flank'e'n'al'vok'is la Naiv'ul'o'n kaj el'montr'is al li par'o'n da neĝ'ŝu'o'j kiu'n li form'is el la mal'nov'a pak'sel'o. "Est'as ankoraŭ unu ŝanc'o el cent por sav'i ŝi'n," li dir'is, indik'ant'e Pinjon; "sed ĝi est'as tie," li al'dir'is, fingr'e'montr'ant'e Poker-Eben'aĵ'o'n. "Se vi pov'os al'ven'i tie'n en du tag'o'j, ŝi est'os sav'it'a." "Ĉu kaj vi?" demand'is Toĉjo Simsono. "Mi rest'os ĉi-tie," est'is la abrupt'a respond'o.

La ge'am'ant'o'j si'n adiaŭ'is unu la ali'a'n per long'a ĉirkaŭ'brak'o. "Ne ankaŭ vi ir'as, ĉu ne?" dir'is la Duk'in'o. "Ĝis la ravin'o," li respond'is. Li turn'iĝ'is subit'e kaj kis'is la Duk'in'o'n, las'ant'e ŝi'a'n pal'a'n vizaĝ'o'n flam'ruĝ'a, kaj ŝi'a'j'n trem'ant'a'j'n membr'o'j'n rigid'a'j pro mir'o.

La nokt'o al'ven'is, sed ne S-ro Okhursto. Ĝi re'ven'ig'is la ŝtorm'o'n kaj la kirl'iĝ'ant'a'n neĝ'o'n. Tiam la Duk'in'o, nutr'ant'e la fajr'o'n, konstat'is ke silent'e iu amas'ig'is apud la kaban'aĉ'o sufiĉ'e da hejt'aĵ'o por daŭr'i kelk'a'j'n plu'a'j'n tag'o'j'n. Larm'o'j lev'iĝ'is en ŝi'a'j okul'o'j sed ŝi kaŝ'is ili'n al Pinjo.

La vir'in'o'j dorm'is nur mal'mult'e. En la maten'o, en'rigard'ant'e la vizaĝ'o'n unu de la ali'a, ili leg'is si'a'n sort'o'n. Neni'u parol'is, sed Pinjo, konsent'ant'e rol'i kiel la pli fort'a, al'proksim'iĝ'is kaj ĉirkaŭ'brak'is la tali'o'n de la Duk'in'o. Ili ten'is tiu'n poz'o'n dum la daŭr'o de la tag'o. Tiu'n nokt'o'n la ŝtorm'o ating'is si'a'n plej grand'a'n koler'o'n kaj, dis'apart'ig'ant'e la ŝirm'a'j'n pin'branĉ'o'j'n, invad'is la kaban'aĉ'o'n mem.

Ĝis la maten'o ili trov'is si'n mal'kapabl'a'j nutr'i la fajr'o'n, kiu iom post iom for'mort'is. Dum la braĝ'er'o'j nigr'iĝ'is mal'rapid'e, la Duk'in'o ramp'is pli proksim'e al Pinjo kaj romp'is la silent'o'n de mult'a'j hor'o'j: "Pinjo, ĉu vi sci'pov'as preĝ'i?" "Ne, kar'a," dir'is Pinjo, simpl'e. La Duk'in'o, sen sci'i preciz'e kial, sent'is si'n sen'zorg'ig'it'a kaj, met'int'e la kap'o'n sur la ŝultr'o'n de Pinjo, ne plu parol'is. Kaj tiel kuŝ'ant'e, dum la pli jun'a kaj pli pur'a kuŝ'ig'is la kap'o'n de si'a mal'pur'ig'it'a frat'in'o sur si'a virg'a brust'o, ili ek'dorm'is.

La vent'o mild'iĝ'is, kvazaŭ tim'ant'e vek'i ili'n. Plum'a'j neĝ'driv'aĵ'o'j, sku'fal'ig'it'e de sur la long'a'j pin'branĉ'o'j, ŝveb'is kiel blank'flug'il'a'j bird'o'j kaj sink'is ĉirkaŭ ili dum ili dorm'is. La lun'o, tra la fend'it'a'j nub'o'j, rigard'is de supr'e tio'n kio est'is antaŭ'e la kamp'ad'ej'o. Sed ĉiu hom'a mal'pur'aĵ'o, ĉiu spur'o pri ter'a farad'o, est'is kaŝ'it'a sub la sen'makul'a mantel'o sub'e'n'ĵet'it'a kompat'e de supr'e.

Ili dorm'is tiu'n tut'a'n tag'o'n kaj la sekv'int'a'n, nek ili vek'iĝ'is kiam voĉ'o'j kaj pied'paŝ'o'j romp'is la silent'o'n de la kamp'ad'ej'o. Kaj kiam kompat'a'j fingr'o'j for'bros'is la neĝ'o'n de sur ili'a'j pal'a'j vizaĝ'o'j, est'is apenaŭ dir'ebl'e, laŭ la egal'a pac'o ripoz'ant'a sur ili, kiu est'is ŝi kiu pek'int'is. Eĉ la Leĝ'o de Poker-Eben'aĵ'o re'kon'is tio'n kaj for'turn'iĝ'is, las'ant'e ili'n ankoraŭ kun'kupl'it'a'j ĉiu'n en la brak'o'j de la ali'a.

Sed ĉe la en'ir'ej'o de la ravin'o, sur unu el la plej grand'a'j pin'arb'o'j, oni mal'kovr'is la du'o'n de tref'o pingl'it'a'n al la ŝel'o per Bovio-tranĉ'il'o. Ĝi sur'port'is la jen'a'n tekst'o'n skrib'it'a'n krajon'e per stabil'e man'o:

Sub Ĉi Tiu Arb'o
Kuŝ'as La Korp'o
De
JOHANO OKHURSTO
Kiu Renkont'is Si'n'sekv'o'n Da Mal'bon'ŝanc'o
La 23An De Novembr'o 1850
Kaj
Liver'is Si'a'j'n Lud'pec'o'j'n
La 7An De Decembr'o 1850.

Kaj sen'puls'a kaj mal'varm'a, kun Derinĝero ĉe la flank'o kaj kugl'o en la kor'o, kvankam ankoraŭ aplomb'a kiel en la viv'o, sub la neĝ'o kuŝ'is tiu kiu est'is sam'temp'e la plej fort'a kaj tamen la plej mal'fort'a de la for'pel'it'o'j de Poker-Eben'aĵ'o.

Mi opini'as ke neniam ni sci'is li'a'n ver'a'n nom'o'n. Cert'e, ni'a mal'sci'o pri ĝi neniam star'ig'is por ni ajn'spec'a'n soci'a'n mal'oportun'aĵ'o'n ĉar ĉe Sabl'o-Bar'o en 1854, vir'o'j plej'part'e re'bapt'o'nom'iĝ'is. Foj'e tiu'j prunt'e'pren'nom'o'j baz'iĝ'is sur iu diferenc'ig'o de kostum'o, kiel en la kaz'o de "Drelik'aĵ'o-Jaĉjo"; aŭ sur iu apart'ec'o de kutim'o, kiel vid'iĝ'is en "Salpetr'o-Vilĉjo," tiel nom'at'a pro mal'ordinar'a kvant'o da tiu kemi'aĵ'o en li'a ĉiu'tag'a pan'o; aŭ pro mal'bon'ŝanc'a erar'et'o, kiel el'montr'iĝ'is en "La Fer'a Pirat'o," mild'a, mal'ofend'em'a vir'o gajn'int'a tiu'n mal'bon'aŭgur'a'n titol'o'n pro si'a bedaŭr'ind'a mis'prononc'o de la termin'o "fer'a'j pirit'o'j." Ebl'e tio est'is la font'o de ia krud'a heraldik'o, sed mi dev'as kred'i ke la fenomen'o rezult'is de la fakt'o ke la ver'a nom'o de iu vir'o en tiu epok'o de'pend'is unu'nur'e de li'a propr'a sen'prav'ig'it'a deklar'o. "Vi nom'as vi'n Klifordo, ĉu?" dir'is Boston'o, al'parol'ant'e kun infinit'a mal'estim'o timid'a'n nov'al'ven'int'o'n; "Infer'o plen'as je tia'j Klifordoj!" Tiam li prezent'is la kompat'ind'a'n vir'o'n, kies nom'o mal'bon'ŝanc'is est'i efektiv'e Klifordo, sub la krom'nom'o Garol'o-Karolo, mal'ben'it'a inspir'aĵ'o de la moment'o rest'int'a fiks'it'a al li ĉiam post'e.

Sed ni re'ven'u al la Partner'o de Tenesi'o, kiu'n neniam ni kon'is ali'e ol laŭ tiu relativ'a titol'o. Tio'n ke iam li ekzist'is kiel apart'a kaj sen'de'pend'a individu'o ni ek'sci'is nur post'e. Ŝajn'as ke en 1853 li for'las'is Poker-Eben'aĵ'o'n por al'ir'i San-Franciskon, laŭ'raport'e por hav'ig'i al si edz'in'o'n. Li neniam sukces'is preter'ir'i Stoktonon. En tiu lok'o li ek'interes'iĝ'is pri jun'a person'o kelner'in'ant'a ĉe la hotel'o kie li pren'is si'a'j'n manĝ'o'j'n. Iu'n maten'o'n li dir'is al ŝi i'o'n kio ig'is ŝi'n rid'et'i ne mal'amik'in'e, kaj iom koket'ul'in'e romp'i teler'o'n da toast'o'j super li'a supr'e'n'rigard'ant'a, serioz'a, simpl'a vizaĝ'o kaj re'tir'iĝ'i al la kuir'ej'o. Li sekv'is ŝi'n kaj re'aper'is plur'a'j'n moment'o'j'n post'e, kovr'it'e je ceter'a'j toast'o'j kaj venk'o. La sam'a'n tag'o'n semajn'o'n post'e juĝ'ist'o de la pac'o ge'edz'ig'is ili'n kaj ili re'ven'is al Poker-Eben'aĵ'o. Mi konsci'as ke ebl'us pli'teatr'ig'i tiu'n aventur'et'o'n sed mi prefer'as rakont'i ĝi'n tiel kiel ĝi est'is rakont'it'a ĉe Sabl'o-Bar'o—en la ravin'o'j kaj drink'ej'o'j—kie ĉiu'n sentimental'ec'o'n fort'a sens'o de humur'o modif'is.

Pri ili'a ge'edz'a feliĉ'o nur mal'mult'o sci'at'as, ebl'e pro tio ke Tenesi'o, loĝ'ant'e ĉe si'a partner'o, util'ig'is la oportun'o'n dir'i i'o'n al la nov'a edz'in'o nom'e de si mem, je kio, est'as dir'at'e, ŝi rid'et'is ne mal'amik'in'e kaj re'tir'iĝ'is modest'e—ĉi-foj'e ĝis Marizvilo, kie'n Tenesi'o sekv'is ŝi'n, kaj kie ili est'ig'is kun'loĝ'ad'o'n sen la help'o de juĝ'ist'o de la pac'o. La Partner'o de Tenesi'o re'ag'is simpl'e kaj serioz'e, laŭ si'a kutim'o, al la perd'o de si'a edz'in'o. Sed, por la surpriz'o de ĉiu'j, kiam iu'n tag'o'n Tenesi'o re'ven'is de Marizvilo, sen la edz'in'o de si'a partner'o—ŝi jam rid'et'is kaj re'tir'iĝ'is kun iu ali'a—la Partner'o de Tenesi'o man'prem'is li'n la unu'a kaj salut'is li'n kun bon'vol'o. Indign'is, kompren'ebl'e, la ul'o'j kun'iĝ'int'a'j en la ravin'o por spekt'ad'i la paf'batal'o'n. Ili'a indign'o pov'int'us si'n el'verŝ'i en sarkasm'o escept'e de tio ke special'a bril'o en la rigard'o de la Partner'o de Tenesi'o signal'is li'a'flank'a'n mank'o'n de humur'a alt'taks'o. Efektiv'e, li est'is serioz'a vir'o, kun konstant'a trakt'ad'o pri praktik'a detal'ar'o kiu mal'plaĉ'is kiam li star'is al'front'e al mal'facil'aĵ'o'j.

Inter'temp'e ĝeneral'a sent'o mal'favor'e al Tenesi'o dis'volv'iĝ'is. Est'is sci'at'e ke li est'is vet'lud'ist'o; est'is suspekt'at'e ke li est'is ŝtel'ist'o. Pri tiu'j suspekt'o'j la Partner'o de Tenesi'o est'is egal'e kompromit'it'a; pri li'a daŭr'a intim'ec'o kun Tenesi'o post la supr'e cit'it'a afer'o oni pov'is don'i kont'o'n nur hipotez'ant'e kun'partner'ec'o'n en krim'o. Fin'fin'e la kulp'o de Tenesi'o fi'fam'iĝ'is. Iu'n tag'o'n li devanc'is ne'kon'at'o'n sur'voj'e al Ruĝ-Hund'o. La ne'kon'at'o raport'is post'e ke Tenesi'o super'ruz'is la temp'o'n rakont'ant'e interes'a'j'n anekdot'o'j'n kaj memor'aĵ'o'j'n, sed kontraŭ'logik'e ferm'is la intervju'o'n en la sekv'ont'a'j vort'o'j: "Kaj nun, jun'a vir'o, mi ĝen'u vi'n por vi'a tranĉ'il'o, vi'a'j pistol'o'j kaj vi'a mon'o. Kompren'u, vi'a'j arm'il'o'j pov'us vi'n embaras'i ĉe Ruĝ-Hund'o kaj vi'a mon'o est'us tent'o al la malic'em'ul'o'j. Mi pens'as ke vi dir'is ke vi'a adres'o est'as San-Francisko. Mi klopod'os efektiv'ig'i vizit'o'n." Est'as ĝust'e dir'i ke Tenesi'o dispon'is pri bel'a humur'flu'o kiu'n pov'is en'tut'e dig'i neni'a komerc'a konsider'aĵ'o.

Tiu hero'aĵ'o est'is li'a fin'a. Ruĝ-Hund'o kaj Sabl'o-Bar'o kun'ag'is kontraŭ la voj'rab'ist'o. Tenesi'o est'is ĉas'it'a en preskaŭ la sam'a manier'o kiel li'a prototip'o, la griz'a urs'o. Dum la tren'ret'o'j pli kaj pli streĉ'e ĉirkaŭ'is li'n, li far'is sen'esper'a'n fulm'kur'o'n tra la Bar'o, mal'plen'ig'ant'e si'a'n revolver'o'n al la hom'amas'o antaŭ Arkad-Drink'ej'o, kaj supr'e'n laŭ Griz-Kanjon'o; sed ĉe ĝi'a plej mal'proksim'a ekstrem'aĵ'o halt'ig'is li'n mal'grand'a vir'o sur griz'a ĉeval'o. La vir'o'j si'n rigard'is unu la ali'a'n dum moment'o en silent'o. Ambaŭ est'is sen'tim'a'j; ambaŭ aplomb'a'j kaj sen'de'pend'a'j; kaj ambaŭ ekzempl'o'j de civilizaci'o kiu en la dek'sep'a jar'cent'o nom'iĝ'int'us "hero'a" sed en la dek'naŭ'a "sen'disciplin'a."

"Kio'n vi hav'as tie?—Mi deklar'as," dir'is Tenesi'o, trankvil'e.

"Du dam'o'j'n kaj as'o'n," dir'is la fremd'ul'o, egal'e trankvil'e, el'montr'ant'e du revolver'o'j'n kaj Bovio-tranĉ'il'o'n.

"Tio super'as mi'n," respond'is Tenesi'o; kaj, kun tiu epigram'o de vet'lud'ist'o, li for'ĵet'is si'a'n sen'util'a'n pistol'o'n kaj re'ven'rajd'is kun si'a kapt'int'o.

Est'is varm'a nokt'o. La frisk'a vent'et'o kiu lev'iĝ'is kutim'e je la sub'ir'o de la sun'o mal'antaŭ la vepr'ej'kron'it'a mont'o mank'is tiu'n vesper'o'n ĉe Sabl'o-Bar'o. La kanjon'et'o sufok'iĝ'is je varm'ig'it'a'j rezin'ec'a'j odor'o'j, kaj la putr'ant'a driv'lign'o sur la Bar'o el'ig'is mal'fort'a'j'n, mal'san'ig'ant'a'j'n el'spir'aĵ'o'j'n. La febr'em'ec'o de la tag'o kaj ties feroc'a'j pasi'o'j ankoraŭ plen'ig'is la kamp'ad'ej'o'n. Lum'o'j mov'iĝ'is mal'trankvil'e laŭ la river'bord'o, lev'ig'ant'e neni'a'n respond'a'n reflekt'o'n el la flav'brun'a flu'o. Kontraŭ la nigr'ec'o de la pin'arb'o'j la fenestr'o'j de la mal'nov'a sub'tegment'o super la ekspres'ofic'ej'o relief'iĝ'is bril'e, kvazaŭ fiks'rigard'ant'e; kaj tra ili'a'j sen'kurten'a'j vitr'o'j la ter'nivel'a'j lant'ant'o'j vid'is la form'o'j'n de la vir'o'j en tiu moment'o fiks'ant'a'j la sort'o'n de Tenesi'o. Kaj super ĉio tio, gravur'it'e sur la mal'hel'a firmament'o, el'star'iĝ'is Siero-Mont'ar'o, for'distanc'a kaj sen'pasi'a, kron'it'e per stel'o'j pli for'distanc'a'j kaj pli sen'pasi'a'j.

La proces'o de Tenesi'o efektiv'iĝ'is tiel just'e kiel ebl'is sub la egid'o de juĝ'ist'o kaj ĵuri'o si'n sent'int'a'j iom dev'ig'at'a'j prav'ig'i en si'a verdikt'o la antaŭ'a'j'n okaz'aĉ'o'j'n de arest'o kaj akuz'o. La leĝ'o de Sabl'o-Bar'o est'is ne'pac'ig'ebl'a sed ne venĝ'em'a. La ekscit'iĝ'o kaj la person'a'j sent'o'j de la ĉas'ad'o jam fin'iĝ'is; ten'ant'e Tenesi'o'n sekur'e en'man'e, ili est'is pret'a'j aŭskult'i pacienc'e iu'n ajn defend'ad'o'n, kiu est'us, tamen, ili jam antaŭ'konklud'is, ne'sufiĉ'a. Hav'ant'e neni'a'n dub'o'n en si'a'j propr'a'j mens'o'j, ili bon'vol'is ced'i al la kapt'it'o ajn'a'n fid'o'n pov'ant'a'n ekzist'i en la mens'o'j de ali'a'j. Cert'a'j pri la hipotez'o ke li est'u pend'um'it'a nom'e de ĝeneral'a'j princip'o'j, ili indulg'is li'n je pli da defend'o'spac'o ol li'a temerar'a aŭdac'o ŝajn'is rajt'ig'i. La juĝ'ist'o ŝajn'is pli anksi'a ol la mal'liber'ul'o, kiu tut'e sen'zorg'e pri ceter'a'j tem'o'j, ver'ŝajn'e sent'is makabr'a'n plezur'o'n pri la respond'ec'o kiu'n li est'ig'is. "Mi el'met'as neni'a'n man'o'n en ĉi-tiu matĉ'o," est'is li'a sen'ŝanĝ'a sed bon'humor'a respond'o al ĉiu'j demand'o'j. La juĝ'ist'o—kiu est'is ankaŭ li'a kapt'int'o—bedaŭr'is svag'e dum moment'o ne est'i mort'paf'int'a li'n "je vid'o," sed baldaŭ mal'akcept'is tiu'n hom'a'n mal'fort'o'n, konsider'ant'e ĝi'n mal'taŭg'aĵ'o por la juĝ'ist'a mens'o. Tamen, kiam aŭd'iĝ'is ĉe'port'a frap'et'o, kaj est'is raport'it'e ke la Partner'o de Tenesi'o ĉi-tie'as nom'e de la mal'liber'ul'o, tuj tiu est'is en'las'it'a sen rezist'o. Ebl'e la pli jun'a'j membr'o'j de la ĵuri'o, al kiu'j la proced'o'j far'iĝ'is ĝen'e pens'ig'a'j, salut'is li'n kiel mal'streĉ'iĝ'o'n.

Ĉar li ne est'is, cert'e, impon'a figur'o. Mal'alt'a kaj korpulent'a, kun kvadrat'a vizaĝ'o, sun'brul'it'a en preter'natur'a'n ruĝ'ec'o'n, vest'it'e en mal'streĉ'a tik'a bluz'o kaj pantalon'o strek'it'a kaj ŝpruc'it'a je ruĝ'a ter'o, li vid'ig'is aspekt'o'n sub iu'j ajn cirkonstanc'o'j strang'a'n sed nun eĉ rid'ind'a'n. Dum li klin'iĝ'is por las'i ĉe'pied'e pez'a'n tol'sak'o'n kiu'n li port'is, evident'iĝ'is, laŭ du'on'vid'ebl'a'j tekst'o'j kaj en'skrib'o'j, ke la ŝtof'o je kiu li'a pantalon'o est'is flik'it'a, destin'iĝ'is origin'e al iu mal'pli ambici'a kovr'aĵ'o. Tamen li antaŭ'e'n'ir'is kun grand'a dign'o kaj post man'prem'i ĉiu'n person'o'n de la ĉambr'o kun pen'ig'it'a afabl'ec'o, li viŝ'is si'a'n serioz'a'n konstern'it'a'n vizaĝ'o'n per ruĝ'a vaker'tuk'o, nuanc'et'e pli hel'a ol li'a haŭt'kolor'o, kuŝ'ig'is si'a'n fort'a'n man'o'n sur la tabl'o'n por si'n stabil'ig'i, tiam al'parol'is la juĝ'ist'o'n:

"Mi preter'pas'is," li komenc'is, pardon'pet'e, "kaj mi elekt'is nur en'paŝ'i kaj kontrol'i kiel fart'as jen tiu Tenesi'o—mi'a partner'o. Est'as varm'a nokt'o. Mi mal'memor'as tia'n veter'o'n iam ajn antaŭ'e sur la Bar'o."

Li paŭz'is moment'o'n, sed ĉar neni'u bon'vol'is prezent'i ceter'a'j'n mete'ologi'a'j'n memor'aĵ'o'j'n, de'nov'e li si'n turn'is al si'a vaker'tuk'o kaj dum kelk'a'j moment'o'j ŝvabr'is si'a'n vizaĝ'o'n diligent'e.

"Ĉu vi hav'as i'o'n por dir'i favor'e al la mal'liber'ul'o?" dir'is la juĝ'ist'o temp'o'fin'e.

"Jen est'as la afer'o," dir'is la Partner'o de Tenesi'o en ton'o de mal'streĉ'iĝ'o. "Mi ven'as ĉi tie'n-ĉi kiel partner'o de Tenesi'o—li'n kon'ant'e jam preskaŭ kelk'a'j'n kvar jar'o'j'n, proksim'e kaj mal'proksim'e, sek'e kaj mal'sek'e, bon'ŝanc'e kaj mal'bon'ŝanc'e. Li'a'j far'manier'o'j ne est'as ĉiam mi'a'j far'manier'o'j, sed en ĉi tiu-ĉi jun'ul'o ne est'as far'o'j, ne est'as ag'o'j li'a'flank'a'j kiu'j'n mi mal'kon'as. Kaj vi dir'as al mi, dir'as vi—kvazaŭ konfidenc'e, kaj inter vir'o kaj vir'o—dir'as vi, 'Ĉu vi sci'as i'o'n ajn favor'e al li?' kaj mi dir'as al vi, dir'as mi—kvazaŭ konfidenc'e, kvazaŭ inter vir'o kaj vir'o—'Kio'n vir'o dev'as sci'i pri si'a partner'o?'"

"Ĉu tio est'as ĉio kio'n vi hav'as por dir'i?" demand'is la juĝ'ist'o mal'pacienc'e, pens'ant'e, ebl'e, ke danĝer'a simpati'a humor'o komenc'is hom'ec'ig'i la tribunal'o'n.

"Prav'e," al'dir'is la Partner'o de Tenesi'o. "Mi mal'rajt'as dir'i i'o'n ajn kontraŭ li. Kaj nun, kio est'as la kaz'o? Jen est'as Tenesi'o kiu dezir'as mon'o'n, ĝi'n dezir'eg'as, kaj mal'bon'vol'as pet'i ĝi'n al si'a long'temp'a partner'o. Nu, kio'n far'as Tenesi'o? Li embusk'ig'as fremd'ul'o'n kaj kapt'as tiu'n fremd'ul'o'n; kaj li'n vi mem embusk'ig'as vi'a'vic'e kaj li'n kapt'as; kaj la honor'o'j est'as facil'e al vi. Kaj mi demand'as vi'n, ĉar vi est'as honest'a'mens'a vir'o, kaj vi'n ĉiu'j'n, kiu'j est'as ĉiu'j ĝentleman'o'j, kaj honest'a'mens'a'j, ĉu mi ne prav'as?"

"Mal'liber'ul'o," dir'is la juĝ'ist'o, inter'romp'ant'e, "ĉu vi hav'as demand'o'j'n por star'ig'i al ĉi tiu vir'o?"

"Ne, ne!" al'dir'is hast'e la Partner'o de Tenesi'o. "Mi el'met'as sol'a ĉi tiu'n man'o'n. Bazoroke, jen est'as la afer'o; Tenesi'o, jen tiu, ruz'lud'ig'is iom krud'e kaj mult'kost'e fremd'ul'o'n kaj ĉi tiu'n kamp'ad'ej'o'n. Kaj nun, kio est'as la ĝust'a sum'o? Kelk'a'j dir'us ke grand'a, kelk'a'j dir'us ke mal'pli grand'a. Jen est'as dek sep cent dolar'o'j, en krud'a or'o kaj horloĝ'o—est'as preskaŭ la tut'aĵ'o de mi'a'j hav'aĵ'o'j—kaj nom'u tio'n kvit'a!" Kaj antaŭ ol man'o pov'us lev'iĝ'i por mal'permes'i li'n, li el'verŝ'is la en'hav'o'n de la tol'sak'o sur la tabl'o'n.

Dum moment'o li'a viv'o minac'iĝ'is. Unu-du vir'o'j salt'star'iĝ'is, plur'a'j man'o'j palp'serĉ'is kaŝ'it'a'j'n arm'il'o'j'n kaj propon'o "el'ĵet'u li'n tra la fenestr'o" est'is nul'ig'it'a nur per gest'o de la juĝ'ist'o. Tenesi'o rid'is. Kaj ver'ŝajn'e mal'konsci'ant'e pri la ekscit'iĝ'o, la Partner'o de Tenesi'o el'profit'is la oportun'o'n re'ŝvabr'i si'a'n vizaĝ'o'n per si'a vaker'tuk'o.

Kiam ord'o est'is restaŭr'it'a kaj oni kompren'ig'is al la vir'o, uz'ant'e fort'a'j esprim'o'j kaj retor'ik'o, ke la ofend'o'n de Tenesi'o mon'o ne pov'us pardon'ig'i, li'a vizaĝ'o al'pren'is pli serioz'a'n kaj sangvin'a'n kolor'o'n kaj la plej proksim'a'j al li rimark'is ke li'a mal'glat'a man'o trem'et'is sur la tabl'o. Li hezit'is moment'o'n dum mal'rapid'e li re'met'is la or'o'n en la tol'sak'o'n kvazaŭ ne ankoraŭ tut'e pri'konsci'ant'e la alt'ig'it'a'n sent'o'n de just'ec'o kiu influ'is la tribunal'o'n kaj konstern'it'e pro la supoz'o est'i ofert'int'a mal'sufiĉ'o'n da mon'o. Tiam li turn'iĝ'is al la juĝ'ist'o, kaj dir'ant'e, "Ĉi tiu est'as sol'a'person'a man'o, el'met'it'a sol'a'person'e kaj sen mi'a partner'o," li riverenc'is al la ĵuri'o kaj est'is re'tir'iĝ'ont'a kiam la juĝ'ist'o li'n re'vok'is.

"Se vi hav'as i'o'n por dir'i al Tenesi'o, pli bon'e est'us dir'i tio'n nun."

Unu'a'foj'e tiu'n vesper'o'n la okul'o'j de la mal'liber'ul'o kaj li'a strang'a advokat'o renkont'iĝ'is. Tenesi'o rid'et'is, el'montr'is si'a'j'n blank'a'j'n dent'o'j'n, kaj dir'ant'e, "Super'lud'it'e, old'ul'o," etend'is la man'o'n. La Partner'o de Tenesi'o al'pren'is ĝi'n en si'a'n, kaj dir'ant'e, "Dum mi preter'pas'is mi nur hazard'e en'ir'is por vid'i kiel fart'as la afer'o," las'is la man'o'n fal'i passive kaj al'dir'int'e ke "est'as varm'a nokt'a," de'nov'e ŝvabr'is si'a'n vizaĝ'o'n per si'a vaker'tuk'o kaj sen ceter'a vort'o re'tir'iĝ'is.

Neniam de'nov'e la du vir'o'j renkont'iĝ'is viv'a'j. Ĉar la sen'paralel'a ofend'o de la ŝmir'mon'o ofert'it'a al Juĝ'ist'o Linĉ'o—kiu, ĉu antaŭ'juĝ'a, ĉu mal'fort'vol'a, ĉu mal'larĝ'mens'a, rest'is almenaŭ ne'korupt'ebl'a—stabil'ig'is en la mens'o de tiu mit'a person'o ajn'a'n hezit'a'n decid'o'n pri la sort'o de Tenesi'o; kaj je tag'iĝ'o oni marŝ'ig'is li'n, streĉ'e gard'it'a'n, por ĝi'n renkont'i ĉe la supr'o de Marlejo-Mont'et'o.

Kiel li al'front'is ĝi'n, kiom aplomb'a li est'is, kiel li mal'konsent'is dir'i i'o'n ajn, kiom perfekt'a'j est'is la aranĝ'o'j de la komitat'o, tio ĉio est'is raport'it'a si'a'temp'e, kun la al'don'o de avert'a moral'aĵ'o kaj ekzempl'o por ĉiu'j est'ont'a'j malic'ul'o'j en Ruĝ'a-Hund'o-Klarion'o, per ties redaktor'o, kiu ĉe'est'is la afer'o'n kaj al kies vigl'a Angl'a'lingv'o mi ĝoj'e direkt'as la leg'ant'o'n. Sed la bel'ec'o de tiu mez'somer'a maten'o, la ben'it'a amik'ec'o de ter'o kaj aer'o kaj ĉiel'o, la vek'it'a viv'o de la liber'a'j arb'ar'et'o'j kaj mont'et'o'j, la ĝoj'a re'nov'ig'o kaj la promes'o de la Natur'o, kaj super ĉio, la infinit'a seren'ec'o kiu entuziasm'ig'is per'e de ĉiu el tiu'j, ne est'is raport'it'a'j, mal'aparten'ant'e al la soci'a lecion'o. Kaj tamen, kiam la sen'valor'a kaj stult'a ag'o est'is plen'um'it'a, kaj iu viv'o, kun si'a'j ebl'ec'o'j kaj respond'ec'o'j, for'pas'is el la mis'form'aĵ'o pend'ant'a sving'e inter ter'o kaj ĉiel'o, la bird'o'j kant'is, la flor'o'j mal'ferm'iĝ'is, la sun'o bril'is, tiel gaj'e kiel antaŭ'e; kaj ebl'e Ruĝ'a-Hund'o-Klarion'o prav'is.

La Partner'o de Tenesi'o ne en'est'is la ar'o'n ĉirkaŭ'ant'a'n la minac'a'n arb'o'n. Sed dum la ĉe'est'ant'o'j turn'iĝ'is por dis'iĝ'i, ili'a atent'o direkt'iĝ'is al la mal'kutim'a aspekt'o de sen'mov'a azen'ĉar'o halt'int'a ĉe'flank'e de la voj'o. Al'proksim'iĝ'ant'e, tuj ili re'kon'is la respekt'ind'a'n Ĵaninjon kaj la du'rad'a'n ĉar'et'o'n kiel hav'aĵ'o'j'n de la Partner'o de Tenesi'o, util'ig'at'a'j'n de li por for'port'i ter'o'n el si'a pretend'ej'o; kaj kelk'a'j'n paŝ'o'j'n pli mal'proksim'e la propriet'ant'o'n mem de la ekip'aĵ'o, sid'ant'a'n sub cerv'okul'arb'o, for'viŝ'ant'a'n la ŝvit'o'n de sur si'a bril'ant'a vizaĝ'o. Respond'e al iu demand'o, li dir'is ke li ven'is por la korp'o de la "for'paŝ'int'o", "se tut'e mal'grav'as al la komitat'o." Li ne dezir'is hast'ig'i "i'o'n ajn"; li bon'vol'is "atend'i." Li ne labor'is tiu'n tag'o'n; kaj kiam la sinjor'o'j ne plu bezon'is la "for'paŝ'int'o'n," li for'port'us li'n. "Se est'as iu'j ajn," li al'dir'is en si'a simpl'a serioz'a manier'o, "bon'vol'ant'a'j part'o'pren'i en la cer'monio, ili rajt'as al'ven'i." Ebl'e est'is pro sens'o de humur'o, kiu, kiel mi jam sugest'is, est'is trajt'o de Sabl'o-Bar'o—ebl'e est'is pro io eĉ pli bon'a ol tio, sed du tri'on'o'j de la lant'ant'o'j konsent'is tuj pri la invit'o.

Est'is tag'mez'o kiam la kadavr'o de Tenesi'o est'is liver'it'a en la man'o'j'n de li'a partner'o. Dum la ĉar'o apud'iĝ'is al la fatal'a arb'o, ni konstat'is ke ĝi en'hav'is krud'a'n oblong'a'n skatol'o'n—ver'ŝajn'e far'it'a'n el sekci'o de kluz'o—kaj du'on'e plen'ig'it'a'n je arb'o'ŝel'o kaj pin'kvast'o'j. La ĉar'o est'is ceter'e ornam'it'a per salik'stik'aĵ'o'j kaj cerv'okul'arb'a'j flor'et'o'j. Kiam la korp'o est'is kuŝ'ig'it'a en la skatol'o, la Partner'o de Tenesi'o kovr'is ĝi'n per pec'o da gudr'it'a drelik'o, kaj supr'e'n'sid'ig'ant'e si'n serioz'e sur la mal'larĝ'a'n antaŭ'seĝ'o'n, kun la pied'o'j sur la timon'o'j, antaŭ'e'n'pel'et'is la azen'et'o'n. La ekip'aĵ'o antaŭ'e'n'iĝ'is mal'rapid'e, je tiu dec'a ritm'o kiu est'is kutim'o ĉe Ĵaninjo eĉ sub mal'pli solen'a'j cirkonstanc'o'j. La vir'o'j—du'on'e sci'vol'em'e, du'on'e ŝerc'em'e, sed ĉiu'j bon'humor'e—laŭ'promen'is apud la ĉar'o, iu'j antaŭ, iu'j iom mal'antaŭ la mal'bel'a katafalk'o. Sed ĉu pro la mal'larĝ'iĝ'ad'o de la voj'o ĉu pro iu aktual'a sens'o de dec'o, dum la vetur'il'o preter'pas'is, la kompani'o mal'devanc'iĝ'is du'op'e, ten'ant'e la paŝ'ritm'o'n, kaj ali'e al'pren'ant'e la ekster'a'n aspekt'o'n de ceremoni'a procesi'o. Jaĉjo Folinzbeo, kiu de'komenc'e lud'is funebr'a'n marŝ'o'n en mut'a ŝajn'ig'o sur imag'a trombon'o, ĉes'is pro mank'o de simpati'o kaj alt'taks'o—mal'dispon'ant'e ebl'e pri la kapabl'o de la aŭtent'a humor'ist'o si'n kontent'ig'i ĝu'ant'e si'a'n propr'a'n ŝerc'ad'o'n.

La voj'o laŭ'ir'is tra Griz'a Kanjon'o, nun vest'it'a en funebr'a drapir'aĵ'o kaj ombr'o'j. La ruĝ'lign'o'arb'o'j, en'ter'ig'ant'e si'a'j'n mokasen'ig'it'a'j'n pied'o'j'n en la ruĝ'a ter'o, star'is Indi'an'vic'e laŭ la ir'ej'o, tren'ant'e mal'delikat'a'n ben'o'n el si'a'j klin'iĝ'ant'a'j branĉ'o'j sur la preter'pas'ant'a'n mort'vetur'il'o'n. Lepor'o, surpriz'it'e en sen'help'a'n mal'farad'o'n, sid'iĝ'is rekt'a'dors'e kaj puls'ant'e en la laŭ'voj'a'j filik'o'j dum la funebr'ant'ar'o preter'pas'is. Sciur'o'j hast'is ating'i sekur'a'n spekt'ad'lok'o'n en pli ali'a'j branĉ'o'j; kaj la blu'garol'o'j, etend'ant'e si'a'j'n flug'il'o'j'n, papili'um'is avan'gard'e antaŭ ili ĝis tiu'j ating'is la antaŭ'lim'o'n de Sabl'o-Bar'o kaj la sol'a'n kaban'o'n de la Partner'o de Tenesi'o.

Vid'at'e sub pli favor'a'j cirkonstanc'o'j, ĝi ne est'int'us gaj'ig'a lok'o. La mal'pitoresk'a star'ej'o, la krud'a kaj mal'bel'a siluet'o, la mal'plaĉ'a'j detal'o'j kiu'j diferenc'ig'as la nest'o'konstru'ad'o'n de la Kalifornia min'ist'o, ĉiu'j ĉe'est'is, dum al'don'e apud'est'is la morn'ec'o de putr'ad'o. Kelk'a'j'n paŝ'o'j'n mal'proksim'e est'is krud'a en'ferm'ej'o, kiu, en la mal'mult'a'j tag'o'j de la ge'edz'a feliĉ'o de la Partner'o de Tenesi'o, rol'is kiel ĝarden'o, sed nun est'is super'kresk'int'a je filik'o'j. Dum ni al'proksim'iĝ'is ni surpriz'iĝ'is ek'konsci'ant'e ke tio kio'n ni supoz'is est'i last'a'temp'a entrepren'o de kultiv'ad'o est'is romp'it'a ter'o ĉirkaŭ mal'ferm'it'a tomb'o.

La ĉar'o est'is halt'ig'it'a antaŭ la en'ferm'ej'o, kaj mal'akcept'int'e la propon'o'j'n de help'o kun la sam'a mien'o de simpl'a mem'de'pend'o kiu'n li jam el'montr'is tra la tut'a afer'o, la Partner'o de Tenesi'o lev'is la krud'a'n ĉerk'o'n sur si'a'n dors'o'n kaj kuŝ'ig'is ĝi'n sol'a'person'e en la mal'profund'a tomb'o. Tiam li najl'ferm'is la tabul'o'n funkci'ant'a'n kiel kovr'il'o, kaj sur'ir'int'e la alt'aĵ'et'o'n de ter'o apud ĝi, li de'met'is si'a'n ĉapel'o'n kaj viŝ'eg'is mal'rapid'e si'a'n vizaĝ'o'n per si'a vaker'tuk'o. Tio'n la hom'amas'o juĝ'is prelud'o de preleg'o kaj si'n aranĝ'is divers'poz'e sur stump'o'j kaj rok'eg'o'j, kaj sid'is atend'ant'e.

"Kiam vir'o kur'as liber'e," komenc'is dir'i mal'rapid'e la Partner'o de Tenesi'o, "jam dum la tut'a tag'o, kio'n li far'u tut'e natur'e? Nu, li hejm'e'n're'ven'u. Kaj se li est'as en mal'bon'a kondiĉ'o por hejm'e'n're'ven'i, kio'n far'u li'a pli bon'a amik'o? Nu, li hejm'e'n're'ven'ig'u li'n. Kaj jen est'as Tenesi'o kiu kur'is liber'e ĝis nun kaj ni hejm'e'n're'ven'ig'as li'n post li'a'j vag'ir'ad'o'j." Li paŭz'is kaj al'pren'is kvarc'er'o'n, frot'is ĝi'n medit'em'e sur si'a'n manik'o'n kaj plu'parol'is: "Ne est'as la unu'a foj'o kiam mi port'is li'n sur'dors'e, kiel vi vid'is mi'n ĵus'e. Ne est'as la unu'a foj'o kiam mi al'port'is li'n al ĉi tiu ĉi kaban'o kiam mal'ebl'is al li si'n help'i; ne est'as la unu'a foj'o kiam mi kaj Ĵaninjo atend'is li'n sur tiu jen mont'et'o kaj al'pren'is li'n kaj tial hejm'e'n'ig'is li'n kiam mal'ebl'is al li parol'i kaj li ne re'kon'is mi'n. Kaj nun ke jen est'as la fin'a foj'o, nu"—li paŭz'is kaj frot'ig'is la kvarc'o'n leĝer'e sur si'a manik'o'n—"vi vid'as, est'as iom mal'facil'e por li'a partner'o. Kaj nun, sinjor'o'j," li al'don'is abrupt'e, en'man'ig'ant'e si'a'n long'ten'il'a'n ŝovel'il'o'n, "la cer'monio fin'fin'iĝ'is; kaj mi'a'j dank'o'j, kaj la dank'o'j de Tenesi'o, al vi por vi'a komplez'o."

Mal'agnosk'ant'e ĉiu'j'n propon'o'j'n de help'o, li komenc'is plen'ig'i la tomb'o'n, turn'ant'e la dors'o'n al la hom'amas'o, kiu post kelk'moment'a hezit'ad'o, re'tir'iĝ'is iom post iom. Dum ili trans'ir'is la krest'et'o'n kiu kaŝ'is Sabl'o-Bar'o'n de vid'o, kelk'a'j, rigard'ant'e mal'antaŭ'e'n, kred'is vid'i la Partner'o'n de Tenesi'o, plen'um'int'a'n si'a'n labor'o'n, sid'ant'a'n sur la tomb'o, kun la ŝovel'il'o inter si'a'j genu'o'j, dum li'a vizaĝ'o est'is en'ter'ig'it'a en li'a ruĝ'a vaker'tuk'o. Sed ali'a'j kontraŭ'dir'is ke je tiu distanc'o vizaĝ'o kaj vaker'tuk'o si'n simil'as unu la ali'a'n, kaj la punkt'o rest'is sen'decid'o.

En la re'ag'o sekv'int'a la febr'a'n ekscit'iĝ'o'n de tiu tag'o, oni ne forges'is la Partner'o'n de Tenesi'o. Sekret'a enket'o sen'kulp'ig'is li'n pri komplic'ec'o en la kulp'o de Tenesi'o kaj nur post'las'is suspekt'o'n pri li'a ĝeneral'a mens'a san'o. Intenc'e Sabl'o-Bar'o vizit'ad'is li'n kaj liver'ad'is al li divers'a'j'n mal'delikat'a'j'n sed bon'cel'a'j'n komplez'o'j'n. Sed ek'de tiu tag'o li'a fort'a san'o kaj li'a grand'a potenc'o ŝajn'is vid'ebl'e mal'kresk'i; kaj kiam la pluv'a sezon'o establ'iĝ'is bon'e kaj la et'a'j herb'er'o'j komenc'is aper'et'i el la rok'a alt'aĵ'et'o sur la tomb'o de Tenesi'o, li en'lit'iĝ'is.

Iu'n nokt'o'n, kiam la pin'arb'o'j apud la kaban'o ŝancel'iĝ'is en la ŝtorm'o kaj tren'is si'a'j'n mal'dik'a'j'n fingr'o'j'n trans la tegment'o'n, kaj la bru'eg'o kaj flu'eg'o de la ŝvel'int'a river'o aŭd'iĝ'is sub'e, la Partner'o de Tenesi'o lev'is la kap'o'n de sur la kusen'o kaj dir'is: "Est'as la hor'o ir'i renkont'i Tenesi'o'n; mi dev'as met'i Ĵaninjon en la ĉar'o'n," kaj est'us el'lit'iĝ'int'a sen la de'ten'o de si'a pri'zorg'ant'o. Barakt'ant'e, daŭr'e li post'kur'is si'a'n unik'a'n fantazi'o'n: "Nu, jen, trankvil'e, Ĵaninjo—trankvil'e, et'a kar'ul'in'o. Kiel mal'hel'e est'as! Pri'atent'u la voj'sulk'o'j'n—kaj pri'atent'u ankaŭ li'n, kar'ul'in'o! Foj'e, vi sci'as, kiam li est'as blind'ig'e ebri'a, li sub'e'n'fal'as rekt'e sur la voj'et'o'n. Daŭr'ig'u vi'a'n ir'ad'o'n rekt'e ĝis la pin'arb'o sur la supr'o de la mont'et'o. Jen! Tiel mi ja dir'is!—jen li est'as—al'ven'ant'e ĉi tie'n—tut'e sol'a, mal'ebri'a, kun la vizaĝ'o tut'e bril'eg'a. Tenesi'o! Partner'o!"

Kaj tial ili renkont'iĝ'is.

Inform'o

En la du'on'sovaĝ'a, oft'e sen'leĝ'a, inter'mont'ar'a Kalifornio
de la mez-dek'naŭ'jar'cent'o,
en mal'bel'a'j provizor'a'j river'bord'a'j kaj mont'et'dekliv'a'j kamp'ad'ej'o'j,
or'serĉ'ant'o'j, pionir'o'j, fuĝ'int'o'j, ekzil'it'o'j,
vet'lud'ist'o'j, mal'ĉast'ul'in'o'j, ŝtel'ist'o'j, murd'int'o'j,
kaj ceter'a'j mal'honest'ul'o'j kaj aventur'ul'o'j
pen'ad'as kun'viv'i kaj kun'labor'i
en mal'facil'eg'a'j fizik'a'j kaj emoci'a'j kondiĉ'o'j.
Ĉi tie kuraĝ'o kaj pacienc'o est'as ĉiu'tag'a'j neces'aĵ'o'j
dum bon'kor'ec'o kaj mal'avar'ec'o est'iĝ'as
nur mal'oft'eg'e kiel surpriz'a'j kaj bon'ven'a'j ben'o'j.

Uz'ant'e real'ism'a'n, foj'e naturalism'a'n, oft'e ironi'a'n stil'o'n
kiu iom memor'ig'as Balzakon^*, Zolaon^* kaj Dikenzon,^*
Bret'o Harto^* pentr'as la hum'a'n est'aĵ'o'n
en ties mir'ind'a dual'ec'o—ne'egal'a dual'ec'o, bedaŭr'ind'e, en kiu
bon'ec'o kaj mal'bon'ec'o, bel'ec'o kaj mal'bel'ec'o
pez'as mal'sam'e.

^*Angl'a'lingv'e: Balzac, Zola, Dickens, Bret Harte
Origin'a'j Angl'a'lingv'a'j titol'o'j de la novel'o'j:
"The Luck of Roaring Camp,"
"The Outcasts of Poker Flat,"
kaj "Tennessee's Partner."

  
  
  
End of the Project Gutenberg EBook of Tri Noveloj de Usona Verkisto Bret  
Harte, by Bret Harte  
  
*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK TRI NOVELOJ DE USONA ***  
  
***** This file should be named 20931-h.htm or 20931-h.zip *****  
This and al associated files of various formats will be found in:  
        http://www.gutenberg.org/2/0/9/3/20931/  
  
Produced by Robert L. Read, William Patterson and the  
Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net  
  
  
Updated editions will replace the previous one--the old editions  
will be renamed.  
  
Creating the works from public domain print editions means that no  
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation  
(and you!) can copy and distribute it in the United States without  
permission and without paying copyright royalties.  Special rules,  
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to  
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to  
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark.  Project  
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you  
charge for the eBooks, unless you receive specific permission.  If you  
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the  
rules is very easy.  You may use this eBook for nearly any purpose  
such as creation of derivative works, reports, performances and  
research.  They may be modified and printed and given away--you may do  
practically ANYTHING with public domain eBooks.  Redistribution is  
subject to the trademark license, especially commercial  
redistribution.  
  
  
  
*** START: FULL LICENSE ***  
  
THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE  
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK  
  
To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free  
distribution of electronic works, by using or distributing this work  
(or any other work associated in any way with the phrase "Project  
Gutenberg"), you agree to comply with al the terms of the Full Project  
Gutenberg-tm License (available with this file or online at  
http://gutenberg.org/license).  
  
  
Section 1.  General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm  
electronic works  
  
1.A.  By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm  
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to  
and accept al the terms of this license and intellectual property  
(trademark/copyright) agreement.  If you do not agree to abide by al  
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy  
al copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.  
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project  
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the  
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or  
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.  
  
1.B.  "Project Gutenberg" is a registered trademark.  It may only be  
used on or associated in any way with an electronic work by people who  
agree to be bound by the terms of this agreement.  There are a few  
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works  
even without complying with the full terms of this agreement.  See  
paragraph 1.C below.  There are a lot of things you can do with Project  
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement  
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic  
works.  See paragraph 1.E below.  
  
1.C.  The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"  
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project  
Gutenberg-tm electronic works.  Nearly al the individual works in the  
collection are in the public domain in the United States.  If an  
individual work is in the public domain in the United States and you are  
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from  
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative  
works based on the work as long as al references to Project Gutenberg  
are removed.  Of course, we hope that you will support the Project  
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by  
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of  
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with  
the work.  You can easily comply with the terms of this agreement by  
keeping this work in the same format with its attached full Project  
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.  
  
1.D.  The copyright laws of the place where you are located also govern  
what you can do with this work.  Copyright laws in most countries are in  
a constant state of change.  If you are outside the United States, check  
the laws of your country in addition to the terms of this agreement  
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or  
creating derivative works based on this work or any other Project  
Gutenberg-tm work.  The Foundation makes no representations concerning  
the copyright status of any work in any country outside the United  
States.  
  
1.E.  Unless you have removed al references to Project Gutenberg:  
  
1.E.1.  The following sentence, with active links to, or other immediate  
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently  
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the  
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project  
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,  
copied or distributed:  
  
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with  
almost no restrictions whatsoever.  You may copy it, give it away or  
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included  
with this eBook or online at www.gutenberg.org  
  
1.E.2.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived  
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is  
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied  
and distributed to anyone in the United States without paying any fees  
or charges.  If you are redistributing or providing access to a work  
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the  
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1  
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the  
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or  
1.E.9.  
  
1.E.3.  If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted  
with the permission of the copyright holder, your use and distribution  
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional  
terms imposed by the copyright holder.  Additional terms will be linked  
to the Project Gutenberg-tm License for al works posted with the  
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.  
  
1.E.4.  Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm  
License terms from this work, or any files containing a part of this  
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.  
  
1.E.5.  Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this  
electronic work, or any part of this electronic work, without  
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with  
active links or immediate access to the full terms of the Project  
Gutenberg-tm License.  
  
1.E.6.  You may convert to and distribute this work in any binary,  
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any  
word processing or hypertext form.  However, if you provide access to or  
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than  
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version  
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),  
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a  
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon  
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other  
form.  Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm  
License as specified in paragraph 1.E.1.  
  
1.E.7.  Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,  
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works  
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.  
  
1.E.8.  You may charge a reasonable fee for copies of or providing  
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided  
that  
  
- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from  
     the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method  
     you already use to calculate your applicable taxes.  The fee is  
     owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he  
     has agreed to donate royalties under this paragraph to the  
     Project Gutenberg Literary Archive Foundation.  Royalty payments  
     must be paid within 60 days following each date on which you  
     prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax  
     returns.  Royalty payments should be clearly marked as such and  
     sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the  
     address specified in Section 4, "Information about donations to  
     the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."  
  
- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies  
     you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he  
     does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm  
     License.  You must require such a user to return or  
     destroy al copies of the works possessed in a physical medium  
     and discontinue al use of and al access to other copies of  
     Project Gutenberg-tm works.  
  
- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any  
     money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the  
     electronic work is discovered and reported to you within 90 days  
     of receipt of the work.  
  
- You comply with al other terms of this agreement for free  
     distribution of Project Gutenberg-tm works.  
  
1.E.9.  If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm  
electronic work or group of works on different terms than are set  
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from  
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael  
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark.  Contact the  
Foundation as set forth in Section 3 below.  
  
1.F.  
  
1.F.1.  Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable  
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread  
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm  
collection.  Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic  
works, and the medium on which they may be stored, may contain  
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or  
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual  
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a  
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by  
your equipment.  
  
1.F.2.  LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right  
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project  
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project  
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project  
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim al  
liability to you for damages, costs and expenses, including legal  
fees.  YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT  
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE  
PROVIDED IN PARAGRAPH F3.  YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE  
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE  
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR  
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH  
DAMAGE.  
  
1.F.3.  LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a  
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can  
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a  
written explanation to the person you received the work from.  If you  
received the work on a physical medium, you must return the medium with  
your written explanation.  The person or entity that provided you with  
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a  
refund.  If you received the work electronically, the person or entity  
providing it to you may choose to give you a second opportunity to  
receive the work electronically in lieu of a refund.  If the second copy  
is also defective, you may demand a refund in writing without further  
opportunities to fix the problem.  
  
1.F.4.  Except for the limited right of replacement or refund set forth  
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS' WITH NO OTHER  
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO  
WARRANTIES OF MERCHANTIBILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.  
  
1.F.5.  Some states do not allow disclaimers of certain implied  
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.  
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the  
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be  
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by  
the applicable state law.  The invalidity or unenforceability of any  
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.  
  
1.F.6.  INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the  
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone  
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance  
with this agreement, and any volunteers associated with the production,  
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,  
harmless from al liability, costs and expenses, including legal fees,  
that arise directly or indirectly from any of the following which you do  
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm  
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any  
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.  
  
  
Section  2.  Information about the Mission of Project Gutenberg-tm  
  
Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of  
electronic works in formats readable by the widest variety of computers  
including obsolete, old, middle-aged and new computers.  It exists  
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from  
people in al walks of life.  
  
Volunteers and financial support to provide volunteers with the  
assistance they need, is critical to reaching Project Gutenberg-tm's  
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will  
remain freely available for generations to come.  In 2001, the Project  
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure  
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.  
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation  
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4  
and the Foundation web page at http://www.pglaf.org.  
  
  
Section 3.  Information about the Project Gutenberg Literary Archive  
Foundation  
  
The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit  
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the  
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal  
Revenue Service.  The Foundation's EIN or federal tax identification  
number is 64-6221541.  Its 501(c)(3) letter is posted at  
http://pglaf.org/fundraising.  Contributions to the Project Gutenberg  
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent  
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.  
  
The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.  
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered  
throughout numerous locations.  Its business office is located at  
809 North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887, email  
business@pglaf.org.  Email contact links and up to date contact  
information can be found at the Foundation's web site and official  
page at http://pglaf.org  
  
For additional contact information:  
     Dr. Gregory B. Newby  
     Chief Executive and Director  
     gbnewby@pglaf.org  
  
  
Section 4.  Information about Donations to the Project Gutenberg  
Literary Archive Foundation  
  
Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide  
spread public support and donations to carry out its mission of  
increasing the number of public domain and licensed works that can be  
freely distributed in machine readable form accessible by the widest  
array of equipment including outdated equipment.  Many small donations  
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt  
status with the IRS.  
  
The Foundation is committed to complying with the laws regulating  
charities and charitable donations in al 50 states of the United  
States.  Compliance requirements are not uniform and it takes a  
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up  
with these requirements.  We do not solicit donations in locations  
where we have not received written confirmation of compliance.  To  
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any  
particular state visit http://pglaf.org  
  
While we cannot and do not solicit contributions from states where we  
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition  
against accepting unsolicited donations from donors in such states who  
approach us with offers to donate.  
  
International donations are gratefully accepted, but we cannot make  
any statements concerning tax treatment of donations received from  
outside the United States.  U.S. laws alone swamp our small staff.  
  
Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation  
methods and addresses.  Donations are accepted in a number of other  
ways including checks, online payments and credit card donations.  
To donate, please visit: http://pglaf.org/donate  
  
  
Section 5.  General Information About Project Gutenberg-tm electronic  
works.  
  
Professor Michael S. Hart is the originator of the Project Gutenberg-tm  
concept of a library of electronic works that could be freely shared  
with anyone.  For thirty years, he produced and distributed Project  
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.  
  
  
Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed  
editions, al of which are confirmed as Public Domain in the U.S.  
unless a copyright notice is included.  Thus, we do not necessarily  
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.  
  
  
Most people start at our Web site which has the main PG search facility:  
  
     http://www.gutenberg.org  
  
This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,  
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary  
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to  
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.